İlköğretim 4. ve 5. sınıf fen ve teknoloji dersi ile matematik dersinde üstün zekâlı öğrencilere yönelik uygulamaların değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi İle Matematik Dersinde Üstün Zekâlı Öğrencilere Yönelik Uygulamaların Değerlendirilmesi'dir. Bu nedenle araştırmanın nicel boyutunda tarama modelinden, nitel boyutunda ise durum çalışmasından yararlanılmıştır. Bu araştırmanın çalışma grubunu; İstanbul İli'nde yer alan Beyazıt Ford Otosan İlköğretim Okulunda, 2011?2012 öğretim yılında görev yapan 1 müdür, 1 müdür yardımcısı, 10 sınıf öğretmeni, 2 matematik öğretmeni, 2 fen ve teknoloji öğretmeni ile yine bu okulun 4. ve 5. sınıflarında okuyan 97 öğrenci oluşturmaktadır. Ayrıca yine çalışma grubunda İstanbul Üniversitesi, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi, Üstün Zekalıların Eğitimi Anabilim Dalında görev yapan 6 Öğretim Elemanı yer almaktadır. Araştırmada ?İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Fen ve Teknoloji ile Matematik Dersinde Üstün Zekâlı Öğrencilere Yönelik Uygulamalara İlişkin Öğrenci Görüşleri?ni belirlemek amacıyla, her sınıf düzeyinde, her ders için ayrı ayrı olmak üzere 4 çeşit ölçme aracı araştırmanın nicel bölümünde kullanılmak üzere araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Ayrıca araştırmanın nitel bölümünde ise ?İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi İle Matematik Dersinde Üstün Zekâlı Öğrencilere Yönelik Uygulamalara İlişkin Öğretmen, Yönetici ve Uzman Görüşleri?ni belirlemek amacıyla 5 çeşit görüşme formu yine araştırmacı tarafından oluşturulmuştur. Araştırmanın verilerini toplamak için araştırmacı tarafından geliştirilen ?İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Fen ve Teknoloji ile Matematik Dersinde Üstün Zekâlı Öğrencilere Yönelik Uygulamalara İlişkin Öğrenci Görüşleri? konulu ölçekler, İstanbul İli'nde bulunan Beyazıt Ford Otosan ilköğretim okulunda öğrenim gören 4. ve 5. sınıf öğrencilerine uygulanmıştır. Ayrıca ?İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi İle Matematik Dersinde Üstün Zekâlı Öğrencilere Yönelik Uygulamalara İlişkin Öğretmen, Yönetici ve Uzman Görüşleri? konulu görüşme formları ise, İstanbul İli'nde bulunan Beyazıt Ford Otosan ilköğretim okulunda görev yapan yönetici, sınıf öğretmenleri, fen ve teknoloji dersi öğretmenleri, matematik öğretmenleri ve İstanbul Üniversitesi, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi, Üstün Zekalılar Eğitimi Anabilim Dalı'nda görev yapan öğretim elemanlarına uygulanmıştır. Yapılan uygulama neticesinde elde edilen nicel veriler, kontrol edilip gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Verilerin analizi SPSS 17.0 for Windows Evaluation Version paket programı ile yapılmıştır. Araştırmanın amacına uygun olarak elde edilen verilerin analizinde öğrencilere yönelik kişisel bilgilerin tablolaştırılmasında frekanstan yararlanılmıştır. Bunun yanı sıra araştırmada maddelerin çözümünde t-testi, Kruskall Wallis ve MWU testleri kullanılmıştır. Görüşme formları ile toplanan nitel veriler de öğretmenlere yönelik kişisel bilgilerin tablolaştırılmasında frekanstan yararlanılmıştır. Soruların analizlerinde ise ?İçerik Analizi'? ve ?Betimsel Analiz? teknikleri kullanılmıştır. Bu çalışmada araştırmacının ve öğretmenlerin, yöneticilerin ve öğretim elemanlarının görüşlerini yansıtmak için betimsel analiz yapılmış sık sık doğrudan alıntılara yer verilmiştir. Ayrıca toplanan verileri açıklayabilecek kavramlara ve ilişkilere ulaşmak amacıyla içerik analizi yapılmıştır. Bu bağlamda her bir tema altında kodlar belirlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, öğretmenlerin 4. ve 5. sınıf fen ve teknoloji ile matematik programlarının öğrencilere üst düzey düşünme becerileri, bilimsel bakış açısı, fen ve matematik bilimlerine ilgi, problem çözme becerisi kazandırmadığını; programların içeriklerinin yetersiz olduğunu, öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını karşılayamadığını, üstün zekalı öğrenciler için yeterince güncel olmadığını, diğer derslerle kısmen ilişkilendirildiğini, işlevsel olmadığını, esnek davranılamadığını, haftalık ders saatlerinin yeterli olmadığını, bireysel öğretim yapılması için sınıf mevcutlarının uygun olmadığını, öğrencilerin kendi kendilerini değerlendirmelerine fazla fırsat verilmediğini, ölçme ve değerlendirme yöntemlerini yeterli bulmadıklarını düşündükleri ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin, anneleri ilköğretim mezunu olan üstün zekalı öğrencilerin 4. sınıf fen ve teknoloji dersi değerlendirme süreci etkinliklerini anneleri üniversite mezunu olan öğrencilerden daha yeterli buldukları, ailelerinin gelir düzeyi yüksek olan öğrencilerin içerikle ilgili maddelere gelir düzeyi orta olan ailelere göre bakış açısının daha olumlu olduğu anlaşılmaktadır. Kız öğrencilerin 5. sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Programında yer alan değerlendirme süreci ile ilgili maddelere erkek öğrencilere göre bakış açısının daha olumlu olduğu, anneleri ilköğretim mezunu olan üstün zekalı öğrencilerin 5. sınıf fen ve teknoloji dersi değerlendirme süreci etkinliklerini anneleri lise, üniversite ve lisansüstü mezunu olan öğrencilerden daha yeterli buldukları, öğretme-öğrenme sürecinde babası ilköğretim mezunu olan öğrenciler ile babası lisansüstü mezunu olan öğrenciler arasında babası ilköğretim mezunu olan öğrencilerin 5. sınıf fen ve teknoloji programına daha eleştirel gözle baktıkları ortaya çıkmıştır. Kız öğrencilerin, erkek öğrencilere göre 5. sınıf matematik programının kazanımlarını, içeriğini, öğretme-öğrenme sürecini ve değerlendirme sürecini daha yeterli buldukları, babalarının eğitim seviyesi düşük olan öğrencilerin 5. sınıf matematik programının değerlendirme sürecine bakış açılarının babalarının eğitim seviyesi yüksek olan öğrencilere göre daha olumlu baktıkları, sonuçlarına ulaşılmıştır. Yöneticilerin görüşlerinden, programların üstün zekalı öğrencilerin gelişimlerine olumlu katkı sağlamadığı ya da çok az bir katkı sağladığı, programların içeriğinin yetersiz olduğu, esnek olmadığı, sınıf mevcutlarının daha az olması gerektiği, okul imkanlarını üstün zekalı öğrenciler için yetersiz ya da kısmen yeterli olduğu, ders kitaplarının eksik olduğu, haftalık ders saatlerini üstün zekalı öğrenciler için yetersiz kaldığı, rehberlik hizmetlerinin yeterli olmadığı, üstün zekalı öğrencilerin programlarının normal zekalı öğrencilerin programlarından farklı olmadığı, üstün zekalı öğrencilerin beklentilerinin karşılanamamasının sorunlara neden olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Uzmanların (öğretim elemanlarının) görüşlerinden, Türkiye'de üstün zekalı öğrencilere yönelik programların olmamasının büyük bir eksiklik olduğu, üstün zekalılara yönelik uygulamaların yetersiz olduğu, dünyadaki gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında geride kaldığı, İstanbul Üniversitesi, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi, Üstün Zekalılar Öğretmenliği Anabilim Dalı'ndan mezun olan öğrencilerin kendi alanlarında çalışmalarına fırsat verilmediği, mezun olanların özel eğitim kurumlarında görevlerini yapabildikleri, oysa bu öğretmenlerin Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı devlet okullarında istihdam edilmesi gerektiği ortaya çıkmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara dayalı olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur.