TURİZM GELİRLERİ-MAKRO DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ İLİŞKİNİN TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK OLARAK İNCELENMESİ

Abstract

Öz:Turizm sektörüyle ilgili çalışmalar 1983 yılında çıkartılan Turizmi Teşvik Kanunu ile büyük bir ivme kazanmıştır. Başlangıçta yatırımlara önem verilmiş, izleyen dönemde ise bu yatırımlara ilişkin işletmelerin açılması sağlanmıştır. Yapılan teşvikler sonucunda turizm gelirlerinde artışlar sağlanırken ekonomide olumlu etkiler de görülmeye başlanmıştır. Gelişmiş ülkelerde ekonomik büyümenin sürdürülmesinde fayda sağlayan turizm sektörü, gelişmekte olan ülkelerde ise kalkınma ve iktisadi gelişim için önemli bir sektör haline gelmiştir. Turizm sayesinde turistlerin gittikleri yerlerde harcama yapmaları o ülkenin ve halkının ekonomik seviyesine fayda sağlayacağı bilinmektedir. Bu sayede de gelişmiş ülke ekonomilerinden gelişmekte olan ülke ekonomilerine yönelik parasal aktarımın gerçekleşmesi sağlanmaktadır. Bahsedilen ekonomik etkilerinin yanında politik ve sosyal pek çok sahada turizm sektörünün olumlu etkilerini görmek mümkündür. Bundan dolayı da hem gelişmiş ülkeler de hem de gelişmekte olan ülkeler de turizm sektörünün öneminin son derece fazla olduğu görülmektedir. Yapılan bu çalışmada ise turizm gelirleri ile makro değişkenler arasındaki ilişki zaman serisi analizi yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. 1986-2019 yılları için Türkiye üzerine yapılan çalışma sonucunda turizm gelirlerinin ülkemizde istihdam, enflasyon, GDP ve döviz kuru ile ilişkisi ampirik olarak tespit edilmiştir. Fourier ADL Eşbütünleşme Analizi yardımıyla değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkinin varlığı belirlenmiştir. Yapılan Toda Yamamoto Nedensellik Analizi ile de nedensellik ilişkisi ve bu ilişkinin yönü belirlenmiştir. Analize göre döviz kuru ile enflasyondan turizm gelirlerine doğru ve turizm gelirlerinden ise istihdama doğru tek yönlü nedensellik bulunduğu görülmüştür.

Öz:The studies on the tourism sector have gained great accelaration by the help of the Tourism Incentive Law issued in 1983. In the beginning, ınvestment have been attached great emphasis. In the period that followed, businesses with regard to these investment have been enabled to open. As a consequence of these incentives, while tourism receipts have been enabled to increase, positive impacts on the economy have been observed. Tourism sector, which utilizes to sustain economic growth in developed countries, has used as a important sector for economic progress and development in developing countries. By means of tourism, it has been long known that tourists who lay out money in the places they visit provide benefits to economic level of that country and its people. Thus and so, the transfer of financial from developed countries to developing countries has been actualised. Along with mentioned economic effects, it is possible to see positive effects of the tourism sector in many areas such as political and social. For this reason, the importance of tourism sector is seen as so significant for both developed countries and developing countries. In this working, the relationship between tourism receipts and macro variables has been evaluated by using time series analysis method. For the years 1986- 2019 as a result of studies conducted on Turkey, the relationship between the tourism incomes and employment, inflation, GDP and the exchange rate has been determined empirically. With the help of Fourier ADL Cointegration Analysis, the existence of a longterm relationship between variables is determined. With the Toda Yamamoto Causality Analysis, the causality relationship and the direction of this relationship have been determined. According to the analysis, it is observed that there is one-way causality from exchange rate inflation to tourism revenues and tourism revenues to employment.