"Kanalizasyon Sistemlerinde Rehabilitasyonda Öncelikli Bölgelerin PROMETHEE ve MAUT Yöntemleri ile Belirlenmesi"

Abstract

Öz:Kanalizasyon sistemlerinde, fiziksel, çevresel, hidrolik, işletme gibi faktörlere bağlı olarak hasar, tıkanma, çökme, geri tepme gibi arızalar oluşmakta ve işletme koşulları bozulmaktadır. Bu arızaların sıklığının artması, sistem işletme maliyetini, lokal olarak boru değiştirme, bakım-onarım maliyetini arttırmakta ve hizmet kalitesini düşürmektedir. Bu nedenle, kanalizasyon sistemlerinde arızaya sebep olabilecek faktörler göz önüne alınarak rehabilitasyon önceliğinin belirlenmesi maliyetlerin düşürülmesi açısından önemlidir. Bu çalışmada, kanalizasyon sistemlerinde rehabilitasyon önceliğinin belirlenmesi için çoklu ölçütlü karar verme yöntemleri uygulanmıştır. Bu amaçla, detaylı literatür araştırması yapılarak belirlenen 26 faktöre ait saha verileri esas alınarak Fuzzy Elemination and Choice Translating Reality English (ENTROPI) yöntemi ile ağırlıklar hesaplanmıştır. Faktör ağırlıkları ve faktörlere ait saha verileri kullanılarak Preference Ranking Organization Method For Enrichment Evaluations-2 (PROMETHE-2) ve Multi‐ Attribute Utility Theory (MAUT) yöntemine göre rehabilitasyonda öncelikli bölgeler belirlenmiştir. ENTROPI yöntemi ile hesaplanan ağırlık katsayılarının incelenen problemin doğal yapısı ile uyumlu ve anlamlı olduğu görülmüştür. Faktör ağırlıkları ve faktörlere ait saha verileri kullanılarak PROMETHE-2 ve MAUT yöntemine göre belirlenen öncelikli bölgelerin, özellikle ilk 5 bölgenin genel anlamda uyumlu olduğu ve benzerlik gösterdiği söylenebilir.

Öz:Depending on factors such as physical, environmental, hydraulic, and operation in sewage systems, malfunctions such as damage, clogging, collapse, rebound occur and operating conditions deteriorate. The high frequency of these failures causes an increase in system operating costs and local pipe replacement, maintenance and repair costs and decreases the service quality. Therefore, it is important to determine the priority of rehabilitation by considering the factors that may cause failures and structural damages in the sewage systems. In this study, multiple criteria decisionmaking methods were applied to determine the priority of rehabilitation in sewage systems. For this purpose, weights of factors were calculated using the ENTROPI method based on the field data of 26 factors determined by conducting detailed literature research. Priority areas in rehabilitation were determined according to PROMETHE-2 and MAUT method using factor weights and field data of factors. The weight coefficients calculated with the ENTROPI method were found to be compatible and significant with the natural structure of the problem under study. Using the factor weights and the field data of the factors, it can be said that the priority regions determined according to the PROMETHE-2 and MAUT method, especially the first 5 regions, are generally compatible and show similarity.