Rinoplasti yapılan hastalarda farklı kortikosteroidlerin periorbital ekimoz ve ödem üzerine etkileri

Abstract

Rinoplasti sonrası görülen periorbital ödem ve ekimoz hasta için rahatsızlık vericidir ve kozmetik sonuçlan etkileyebilir. Bunun önlenmesi ya da süresinin azaltılması amacıyla birçok ilaç denenmiştir. Çift kör plasebo kontrollü bu klinik çalışmada, açık rinoplasti yapılan hastalarda literatürde postoperatif inflamasyonun önlenmesi amacıyla kullanılan steroidlerden betametazon, deksametazon ve metilprednizolon eşit antiinflamatuar potens dozlarda kullanılmıştır. Etkinliklerini karşılaştırmak amacıyla nonsteroid antiinflamatuar bir ajan tenoksikam da ayrı bir grup olarak steroidlere ilave edildi. Herpes, tüberküloz, fungal enfeksiyon, psikoz, diabetes mellitus gibi kortikosteroid kullanılmasının kontrindike olduğu hastalar çalışmaya dahil edilmedi. Betametazon 9 mg, deksametazon 8 mg, metilprednizolon 40 mg, tenoksikam 20 mg ve kontrol grubu olarak 37 hasta gruplara rastgele dağıtıldı. Hastalara ilaçlar indüksiyondan önce ameliyathanede başlandı ve takip eden üç gün devam edildi. İlaçlar günlük steroid salınması ile uyumlu olarak sabah saat 6' da uygulandı. Operasyon boyunca bütün hastalara remifentanil infüzyonu ile kontrollü hipotansiyon ve analjezi uygulandı. Preoperatif, postoperatif birinci, üçüncü ve yedinci günlerde hastalarda CRP, sedimantasyon, tam kan sayımı, kan şekeri ve serum kalsiyum düzeyleri ölçüldü. Hastaların postoperatif birinci, üçüncü ve yedinci günlerde dijital fotoğrafları alındı ve üç uzman plastik cerrah tarafından ayrı ayrı dört nokta skalasma göre periorbital ödem ve ekimoz açısından değerlendirildi. Sonuçlar SPSS rogramı ile istatistiksel olarak analiz edildi. Periorbital ekimoz steroid verilen gruplarda postoperatif birinci günde tenoksikam ve kontrol gruplarına göre düşük olmasma karşın fark istatistiksel olarak anlamlı değildi. Postoperatif üçüncü günde fark ortadan kalkmış olmasma karşın, postoperatif yedinci günde de steroid gruplarında ekimoz görülmeye devam etti. Periorbital ödem steroid gruplarında 43 postoperatif birinci günde tenoksikam ve kontrol gruplarına göre düşüktü, ancak fark istatistiksel olarak anlamlı değildi. Postoperatif üçüncü günde fark kalmamıştı ve postoperatif yedinci günde kontrol grubu daha iyi idi. İnflamasyon göstergelerinden CRP değerleri birinci gün en yüksek değerindeydi ve yedinci günde preoperatif değerlere indi. Hastaların postoperatif 6 aylık takiplerinde steroid kullanımı ile ilgili herhangi bir komplikasyona rastlanmadı. Açık rinoplasti yapılan hastalarda, steroidler bu dozlarda periorbital ödem ve ekimoz üzerinde tenoksikam ve kontrol gruplarına göre fazla etkili bulunmadı. Çalışmamızda kullanılan steroid dozları farmakolojik dozlarda olmasına karşın, stres durumunda vücudun gereksinim duyduğu glukokortikoid miktarına yaklaşık olarak eşittir. Diğer bir ifadeyle stres durumlarında vücudun gereksinim duyduğu steroid miktarıdır. "Postoperatif rutin steroid uygulamasından ziyade travmanın şiddetine göre steroid kullanımına karar verilmeli, dozu buna uygun olarak ayarlanmalı ve seçilmiş vakalarda kullanılmalıdır" yaklaşımı yanlış olmayacaktır.