Behçet hastalığında serum aktive protein c direnci, homosistein ve doku faktörü yol inhibitörü düzeylerinin derin ven trombozu ve aktif hastalık ile ilişkisi

Abstract

Behçet hastalığı, tekrarlayan oral ve genital ülserler ve göz inflamasyonu ile karakterize, birçok organı etkileyebilen, multisistemik bir hastalıktır. BH'da etyopatogenez henüz anlaşılamamıştır. Vaskülit ana patolojik olaydır ve özellikle trombotik fenomen ile izah edilebilir. Trombozun mekanizması bilinmemesine rağmen, ven duvarındaki inflamasyon, koagülasyon sistemindeki bozukluklar, endotelyal hasarlanma ve fonksiyon bozukluğunun trombozun patogenezinde rolü olduğu düşünülmektedir. Çoğu trombotik anormallikler, endotelyal hasara, dolayısı ile vaskülite neden olur. Fakat endotelyal lezyonlar ile koagülasyon yolunun nasıl aktive olduğu hala bilinmemektedir. Bu çalışmanın amacı, BH'da APCR değerlerini, Hc ve TFPI düzeylerini belirlemek ve bu faktörlerin hastalık aktivasyonu ve derin ven trombozu ile ilişkilerini araştırmaktır. Çalışmaya aktif ve inaktif dönemleri takip edilmiş otuz Behçet hastası ve otuz sağlıklı birey alındı. Hastaların ikisi kadın olmak üzere sekizinde derin ven trombozu hikayesi vardı. Hastaların yaş ortalaması 36,8±13,0, kontrol grubunun yaş ortaması ise 37,8±13.0 yıl idi. Hasta ve kontrol grubunda cinsiyet dağılımı 19 erkek, 11 kadın olarak benzer şekildeydi. BH'nın aktif ve inaktif dönemlerindeki hastalardan ve kontrol grubundan kan örnekleri alındı. Serum TFPI ve Hc düzeyleri ELISA yöntemi ile, APCR düzeyi APCR prosedürü ile pıhtılaşma zamanı ölçülerek saptandı. İstatistiksel analizlerde bağımsız t testi kullanıldı. İstatistiksel anlamlılık p<0.05 olarak kabul edildi. Sonuçlarımız incelendiğinde; ortalama APCR değeri aktif dönemde 151,6±9,43 sn, inaktif dönemde 146,3±8,9 sn, kontrol grubunda ise 253,38±8,21 sn olarak bulundu. Ortalama APCR değerleri hem aktif, hem de inaktif dönemde kontrol grubuna göre belirgin derecede düşük olarak saptandı. Aktif dönem ile inaktif dönem arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p>0.05). Aktif dönem ile kontrol grubu karşılaştırıldığında, fark istatistiksel olarak anlamlı idi (p<0.0001). İnaktif dönem ile kontrol grubu karşılaştırıldığında da fark istatistiksel olarak anlamlı idi (p<0.0001). Aktif dönemde ortalama Hc değeri 3,98±0,18 µmol/L, inaktif dönemde 3,99±0,20 µmol/L, kontrol grubunda ise 3,70±0,16 µmol/L olarak bulundu. Gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p>0.05). Aktif dönemde ortalama TPFI değeri 0,43±0,06 ng/mL, inaktif dönemde 0,37±0,06 ng/ml, kontrol grubunda ise 0,36±0,08 ng/mL olarak bulundu. Gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p>0.05). Hastalığın aktif döneminde, derin ven trombozu olan hastaların ortalama serum Hc düzeyleri, derin ven trombozu olmayan hastalara göre yüksek olarak saptandı (p<0.05). Derin ven trombozu olan hastalarda Hc ortalama değeri, aktif dönemdeki diğer hastalara göre istatistiksel olarak anlamlı idi (p=0.02). Paterji pozitifliği olan iki hastanın ortalama APCR değeri, aktif dönemdeki diğer hastalara göre düşük olarak saptandı. İstatistiksel olarak anlamlılık mevcuttu (p<0.05). Artrit/artraljisi olan hastaların ortalama TFPI değeri aktif dönemdeki diğer hastalara göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde düşük olarak saptandı (p=0.02). Hastalar 15-30, 30-50 ve 50 yaş üzeri olarak gruplandırıldığında, serum ortalama APCR, Hc ve TFPI değerleri arasında istatistiksel olarak fark saptanmadı. Aktif dönemdeki 30 hastanın cinsiyet dağılımına göre ortalama serum APCR, Hc ve TFPI değerleri karşılaştırıldığında erkeklerde APCR düzeyi daha düşük saptandı ve fark istatistiksel olarak anlamlı idi (p=0.02). Sonuç olarak, BH'da APCR düzeylerinde azalma tespit edilmiştir. Hc düzeyleri ile DVT arasında, paterji pozitifliği ve APCR arasında, eklem tutulumu ile TFPI arasında, erkek cinsiyet ile APCR arasında anlamlı bir ilişki saptandı. Diğer parametrelerde ise herhangi bir anlamlılık saptanmamıştır APCR'nin vaskülitik olayları etkileyerek BH patogenezine katkıda bulunabileceğini düşünmekteyiz. Çalışmamız sonucunda; APCR'nin BH'da aktif-inaktif dönem farkı gözetmeksizin kullanılabileceği, ayrıca bu üç parametrenin eklem tutulumu, DVT, paterji pozitifliği ve erkek cinsiyet açısından aktivite göstergesi olarak değerlendirilebileceği sonucuna varıldı.