Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda çölyak hastalığı sıklığı

Abstract

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocukluk çağının gelişimsel bir bozukluğudur. Biyo-psiko-sosyal nedenlerin birlikte rol aldığı düşünülmekle birlikte net bir nedensellikten söz etmek güçtür. Çölyak hastalığı (ÇH) genetik olarak duyarlı bireylerde, glutene karşı oluşan enteropatidir. ÇH' na klasik bulgularının yanı sıra diğer sistemik bulgular eşlik edebilir. Çölyak hastalığı ile nörolojik hastalıklar arasındaki ilişki iyi bilinmesine karşın çölyak hastalarının psikolojik ve/veya psikiyatrik sorunları hakkında yeterince çalışma mevcut değildir. Ülkemizde sık görülen DEHB ve çölyak hastalıkları arasında saptanacak olası pozitif ilişki ile DEHB hastalarının takip ve tedavisi konusunda yeni bir pencere açılabileceğini düşünerek çalışmamızı planladık. Gereç ve yöntem: Haziran 2009-Kasım 2010 tarihleri arasında İnönü Üniversitesi Çocuk Nörolojisi Bilim Dalı ve Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı polikliniğinde DEHB tanısı ile takip edilen ve yaş grubu 5-15 yaş arasında değişen 362 çocuk hasta alındı. Kontrol grubu olarak genel pediyatri polikliniğine başvuran akut hastalıklı, nutrisyonel sorunu olmayan benzer yaş grubundan 390 çocuk çalışmaya alındı. Her iki gruptaki çocukların serumlarında tTG, IgA ve tTG IgG çalışılarak, seropozitif olgulara endoskopik duodenal biyopsi uygulandı. Bulgular: DEHB grubundaki hastaların dördünde (1/90-%1,1) tTG IgA pozitifliği tespit edilirken, kontrol grubundaki hastaların ise üçünde (1/130-%0,8) tTG IgA pozitifliği saptandı. Gruplar arasında tTG IgA pozitifliği açısından istatistiksel olarak anlamlı fark tespit edilmedi (p=0,716). DEHB grubunda yer alan seropozitif dört hastaya endoskopik duodenal biyopsi uygulandı ve Marsh-Oberhuber patolojik değerlendirmesine göre bir olguda (1/362-%0,27) ÇH tanısal bulgusu saptandı. Kontrol grubunda seropozitiflik saptanan bir hastaya endoskopik duodenal biyopsi uygulandı ve patolojik değerlendirmesi normal saptandı. DEHB grubunda ortalama vücut-kitle indeksi 16,69±3,5 kg/m2 iken kontrol grubunda 17,49±3,16 kg/m2' idi. İstatistiksel olarak anlamlı bir fark saptandı (p=0,001). BGA sınıflamasına göre gruplar karşılaştırıldığında DEHB grubunda BGA ortalaması fazla tartılı ve şişman hastalarda 120±11 iken kontrol grubunda 117±10 idi. DEHB grubunda malnutre hastaların BGA ortalaması 80±6,80 iken kontrol grubunda 82±5,96 idi. Gruplar arsında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptandı (p=0,0001, p=0,037) Sonuç: DEHB olan çocuklardaki ÇH seropozitifliği kontrol grubundaki hastalara göre yüksek bulunmamıştır (1/90-%1,1). DEHB grubundaki biyopsi ile kanıtlanmış ÇH sıklığı literatürdeki normal popülasyonda rapor edilen oranlardan düşük saptanmıştır (1/362-%0,27). DEHB olan hastalarda ÇH taraması önerisi için yeterli kanıt sağlanmamıştır ancak daha sağlıklı bir sonuç için seropozitif hastalarımızın ileri izlemi ve daha geniş serilerde çalışmalara ihtiyaç vardır. DEHB eksik beslenme ve aşırı beslenme şeklinde beslenme bozukluklarına yol açmaktadır, bu yönüyle DEHB tanısı alan hastaların beslenmelerinin sorgulanması ve beslenme önerileri ile takiplerinin yapılması gerekmektedir.