İlköğretim okullarının örgüt tipi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki

Atik, Servet

ABAKÜS Ana Sayfası
→
Araştırma Çıktıları | TR - Dizin
→
Araştırma Çıktıları | TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu
→
Öğe Göster

dc.contributor.advisor	Üstüner, Mehmet
dc.contributor.author	Atik, Servet
dc.date.accessioned	2016-08-02T10:30:15Z
dc.date.available	2016-08-02T10:30:15Z
dc.date.issued	2012
dc.date.submitted	2012
dc.identifier.citation	Atik, S. (2012). İlköğretim okullarının örgüt tipi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. 1-135 ss.	tr_TR
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11616/4009
dc.description	İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı. 1-135 ss.	tr_TR
dc.description.abstract	Bu araştırmanın üç temel amacı bulunmaktadır. Araştırmanın birinci amacı, araştırmaya katılan öğretmenlerin görev yaptıkları okulun baskın olan örgüt tipini belirlemek ve okul örgütlerinin tipini bağımsız değişkenler açısından incelemektir. Araştırmanın ikinci amacı, öğretmenlerin örgütsel bağlılığının ne düzeyde olduğunu belirlemek ve öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarını bağımsız değişkenler açısından incelemektir. Araştırmanın üçüncü amacı, okul örgüt tipi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırma hem ilişkisel hem de tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın evrenini, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Malatya ili şehir merkezinde bulunan resmi ilköğretim okullarında görev yapan 3286 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilen 624 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen "Örgüt Tipi Ölçeği" ve Üstüner (2009) tarafından geliştirilen "Öğretmenler İçin Örgütsel Bağlılık Ölçeği" ile toplanmıştır. Örgüt Tipi Ölçeği bürokratik, destekleyici ve yenilikçi boyutlardan oluşmaktadır. Araştırmada elde edilen veriler analiz edilirken, öncelikle betimsel istatistik hesaplamaları yapılmıştır. Öğretmenlerin okullarının örgüt tipine ve örgütsel bağlılıklarına ilişkin algılarının cinsiyet ve branş değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için t-testi; kıdem, okuldaki öğrenci sayısı ve okuldaki öğretmen sayısı değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için ANOVA testi yapılmıştır. ANOVA testi sonucunda anlamlı farkın belirlendiği durumlarda, farkın hangi grup ya da gruplardan kaynaklandığını belirlemek için Scheffe ve Dunnet C testi uygulanmıştır. Ayrıca anlamlı farklılık bulunan gruplar için etki büyüklüğü eta-kare korelasyon katsayısı (?²) değerleri hesaplanmıştır. Bürokratik, destekleyici ve yenilikçi örgüt tipinin örgütsel bağlılığı anlamlı bir şekilde yordayıp yordamadığını belirlemek için çoklu doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan betimsel istatistikler sonucunda, araştırmanın yapıldığı 24 okuldan 22'sinin baskın örgüt tipinin bürokratik, 1 okulun baskın örgüt tipinin hem bürokratik hem yenilikçi olduğu, 1 okulun baskın örgüt tipinin yenilikçi örgüt tipi olduğu belirlenmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin örgütsel bağlılığı "orta düzeyde" dir. Cinsiyet değişkenine göre yapılan analizler sonucunda öğretmenlerin görev yaptıkları okullarının örgüt tipine ilişkin algıları bürokratik, destekleyici ve yenilikçi boyutlarda farklılaşmadığı belirlenmiştir. Öğretmenlerin örgütsel bağlılığı da cinsiyet değişkenine göre farklılık göstermemektedir. Branş değişkenine ilişkin yapılan analizler sonucunda; araştırmaya katılan öğretmenlerin görev yaptıkları okullarının örgüt tipine ilişkin algılarının bürokratik boyutta istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir. Destekleyici ve yenilikçi boyutta öğretmenlerin görev yaptıkları okullarının örgüt tipine ilişkin algılarının farklılaştığı belirlenmiştir. Branş değişkeni ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Kıdem değişkenine ilişkin yapılan analizler sonucunda; öğretmenlerin okullarının örgüt tipine ilişkin algılarının bürokratik, destekleyici ve yenilikçi boyutlarda anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Anlamlı farklılığın çıktığı bürokratik, destekleyici ve yenilikçi boyutlar için yapılan etki büyüklüğü istatistikleri sonucunda ortaya çıkan anlamlı farklılığın küçük etki büyüklüğüne sahip olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının kıdem değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Örgütsel bağlılık için hesaplanan etki büyüklüğü değerinin küçük etki düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Okuldaki öğretmen sayısı değişkenine göre yapılan analizler sonucunda; öğretmenlerin okullarının örgüt tipine ilişkin algılarının bürokratik, destekleyici ve yenilikçi boyutlarda farklılık göstermediği belirlenmiştir. Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının ise okuldaki öğretmen sayısı değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Okuldaki öğrenci sayısı değişkenine göre yapılan analizler sonucunda; öğretmenlerin okullarının örgüt tipine ilişkin algılarının bürokratik, destekleyici ve yenilikçi boyutlarda farklılaşmadığı belirlenmiştir. Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının okuldaki öğrenci sayısı değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Bürokratik, destekleyici ve yenilikçi örgüt tipi ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda; yenikçi ve destekleyici örgüt tipinin örgütsel bağlılığının anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiştir. Bürokratik örgüt tipinin örgütsel bağlılık üzerinde önemli bir etkiye sahip olmadığı belirlenmiştir. Standardize edilmiş regresyon katsayılarına göre yordayıcı değişkenlerin örgütsel bağlılık üzerindeki göreli önem sırası; yenilikçi örgüt tipi, destekleyici örgüt tipi ve bürokratik örgüt tipidir.	tr_TR
dc.description.tableofcontents	İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY..........................................................................................................I ONUR SÖZÜ...................................................................................................................II İTHAF............................................................................................................................III ÖN SÖZ...........................................................................................................................IV ÖZET............................................................................................................................... V ABSTRACT.................................................................................................................VIII İÇİNDEKİLER................................................................................................................XI TABLOLAR LİSTESİ...................................................................................................XV ŞEKİLLER LİSTESİ....................................................................................................XVI BÖLÜM I 1 GİRİŞ 1 1.1. Problem Durumu......................................................................................................1 1.2. Araştırmanın Amacı Ve Önemi.................................................................................6 1.3. Problem Cümlesi........................................................................................................6 1.3.1. Alt Problemler....................................................................................................6 1.3. Araştırmanın Sınırlılıkları.........................................................................................7 1.5.Varsayımla r................................................................................................................7 1.6.Tanımla r......................................................................................................................7 1.7. Kısaltmalar..................................................................................................................8 BÖLÜM II 6 KURAMSAL BİLGİLER VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR 6 2.1. KURAMSAL BİLGİLER..........................................................................................9 2.1.1. Örgüt..................................................................................................................9 2.1.2. Okul Örgütünün Özellikleri............................................................................ 12 2.1.3. Örgüt Tipleri.................................................................................................... 16 2.1.3.1. Bürokratik Örgüt.......................................................................................23 2.1.3.2. Destekleyici Örgüt....................................................................................26 2.1.3.3. Yenilikçi Örgüt..........................................................................................28 2.1.4. Örgüt Tipinin İnsan İhtiyaçlarıyla İlişkisi........................................................30 2.1.5. Örgütsel Bağlılık...............................................................................................31 2.1.5.1. Örgütsel Bağlılığı Belirleyen Faktörler.....................................................34 2.1.5.2. Örgütsel Bağlılık Sınıflandırmaları...........................................................35 2.1.5.2.1. Kanter'in Örgütsel Bağlılık Sınıflandırması........................................35 2.1.5.2.2. Etzioni'nin Örgütsel Bağlılık Sınıflandırması.....................................37 2.1.5.2.3. O'Reilly ve Chatman'ın Örgütsel Bağlılık Sınıflandırması.................38 2.1.5.2.4. Penley ve Gould'un Örgütsel Bağlılık Sınıflandırması......................39 2.1.5.2.5. Allen ve Meyer'in Örgütsel Bağlılık Sınıflandırması..........................40 2.1.5.2.6. Becker'in Örgütsel Bağlılık Sınıflandırması.......................................41 2.1.5.2.7. Salancik'in Örgütsel Bağlılık Sınıflandırması....................................41 2.1.5.2.8. Wiener'in Örgütsel Bağlılık Sınıflandırması.......................................42 2.1.5.2.9. Katz ve Kahn'ın Örgütsel Bağlılık Sınıflandırması.............................42 2.1.5.2.10. Buchaman II'nin Örgütsel Bağlılık Sınıflandırması.........................42 2.1.5.2.11. Mowday'ın Örgütsel Bağlılık Sınıflandırması..................................43 2.1.5.2.12. De Cotis ve Summers'in Örgütsel Bağlılık Sınıflandırması.............43 2.1.5.3. Çoklu Bağlılık Sınıflandırması.................................................................44 2.1.5.3.1. Örgüte Bağlılık....................................................................................44 2.1.5.3.2. Mesleğe Bağlılık.................................................................................45 2.1.5.3 3. İşe Bağlılık..........................................................................................45 2.1.5.3.4. Çalışma Arkadaşlarına Bağlılık...........................................................46 2.1.5.3.5. Yönetime Bağlılık...............................................................................47 2.1.5.4. Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı..............................................................47 2.2. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR...................................................................................48 2.2.1. Örgüt Tipi İle İlgili Yurt İçinde Yapılan Araştırmalar.....................................48 2.2.2. Örgüt Tipi İle İlgili Yurt Dışında Yapılan Araştırmalar...................................50 2.2.3. Örgütsel Bağlılık İle İlgili Yurt İçinde Yapılan Araştırmalar...........................52 2.2.4. Örgütsel Bağlılık İle İlgili Yurt Dışında Yapılan Araştırmalar........................57 BÖLÜM III 59 YÖNTEM 59 3.1. Araştırmanın Modeli.................................................................................................59 3.2. Evren ve Örneklem...................................................................................................60 3.3. Veri Toplama Yöntemi.............................................................................................63 3.4. Veri Toplama Araçları..............................................................................................63 3.4.1. Kişisel Bilgi Formu...........................................................................................63 3.4.2. Örgüt Tipi Ölçeği..............................................................................................63 3.4.3. Örgütsel Bağlılık Ölçeği...................................................................................69 3.5. Verilerin Çözümlenmesi ve Değerlendirilmesi........................................................70 BÖLÜM IV 75 BULGULAR VE YORUM 75 4.1. Okulların Örgüt Tipine ve Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyine İlişkin Bulgular ve Yorumlar......................................................................................................75 4.2. Öğretmenlerin Okullarının Örgüt Tipini ve Örgütsel Bağlılık Düzeyinin Bağımsız Değişkenler Açısından Değerlendirmesine İlişkin Bulgular ve Yorumlar......................77 4.3. Okulların Örgüt Tipi ve Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişkiye Yönelik Bulgular ve Yorumlar........................................................................................92 BÖLÜM V 95 SONUÇ VE ÖNERİLER 95 5.1. Sonuçlar....................................................................................................................95 5.1.1. Okulların Örgüt Tipine ve Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyine İlişkin Sonuçlar......................................................................................................................95 5.1.2. Öğretmenlerin Okullarının Örgüt Tipini ve Örgütsel Bağlılık Düzeyinin Bağımsız Değişkenler Açısından Değerlendirmesine İlişkin Sonuçlar......................96 5.1.3. Okulların Örgüt Tipi ve Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişkiye Yönelik Sonuçlar........................................................................................................99 5.2. Öneriler.....................................................................................................................99 5.2.1. Uygulayıcılar İçin Öneriler...............................................................................99 5.2.2. Araştırmacılar İçin Öneriler............................................................................101 KAYNAKÇA................................................................................................................102 EKLER.........................................................................................................................114 EK 1. Malatya İl Milli Eğitim Müdürlüğü İzin Yazısı.............................................115 EK 2. Örgüt Tipi Ölçeği...........................................................................................116 EK 3. Örgütsel Bağlılık Ölçeği.................................................................................117	tr_TR
dc.language.iso	tur	tr_TR
dc.publisher	İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü	tr_TR
dc.rights	info:eu-repo/semantics/openAccess	tr_TR
dc.subject	örgüt tipi	tr_TR
dc.subject	bürokratik okul	tr_TR
dc.subject	destekleyici okul	tr_TR
dc.subject	yenilikçi okul	tr_TR
dc.subject	örgütsel bağlılık	tr_TR
dc.title	İlköğretim okullarının örgüt tipi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki	tr_TR
dc.title.alternative	The relationship between the organizational types of primary schools and teachers' organizational commitment	tr_TR
dc.type	masterThesis	tr_TR
dc.contributor.department	İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü	tr_TR
dc.contributor.authorID	TR110333	tr_TR