Özet:
Bu çalışmada MS hastalarında BOS akım dinamiğini faz kontrast MRG ile değerlendirerek hastalığın etyopatogenezindeki rolünü ve aktif-kronik dönemdeki hastalığın ayırıcı tanısına katkısı olup olmadığını belirlemeyi amaçladık. GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışmaya klinik ve radyolojik olarak kesin MS tanısı almış MR?sinde kontrastlanan aktif plağı olan 16 hasta, kronik plakları olan 16 hasta ve çevremizden seçtiğimiz sağlıklı 16 kişi dahil edilmiştir. BOS akımının kantitatif olarak değerlendirilmesi faz kontrast MR anjiografi tekniği ile akuaduktus düzeyinden aksiyal planda elde olunan görüntüler üzerinden 2 radyolog tarafından yapılmıştır. Üç grup arasında akuduktustan geçen akımın pik hız (cm/sn), ortalama hız (cm/sn), ileri akım volümü (ml), geri akım volümü (ml), net ileri akım volümü (ml), debi (ml/dk) değerleri ve akuaduktus alanları karşılaştırılmıştır. BULGULAR: Kontrol grubunda ortalama akuaduktus alanı 3,11±1,29 mm² (1,60?5,80 mm²), ortalama pik hız 4,36±1,35 cm/sn (2,92?7,74 cm/sn), ortalama hız ortalaması 0,41±0,27 cm/sn (0,05?1,07 cm/sn), ortalama ileri akım volümü 0,021±0,010 ml (0,01?0,05 ml), ortalama geri akım volümü 0,013±0,007 ml (0,00?0,03 ml), ortalama debi 0,72±0,69 ml/dk (-0,42?2,52 ml/dk) bulunmuştur. Aktif plağı olan hasta grubunda ortalama akuaduktus alanı 4,10±1,57 mm² (1,80?7,30 mm²), ortalama pik hız 4,90±1,05 cm/sn (2,72?6,44 cm/sn), ortalama hız ortalaması 0,50±0,30 cm/s (0,08?1,13 cm/sn), ortalama ileri akım volümü 0,030±0,014 ml (0,01?0,06 ml), ortalama geri akım volümü 0,018±0,009 ml (0,01?0,04 ml), ortalama debi 1,11±0,78 ml/dk (-0,24?2,58 ml/dk) bulunmuştur. Kronik plakları olan hasta grubunda ortalama akuaduktus alanı 5,04±1,37 mm² (2,70?9,10 mm²), ortalama pik hız 5,50±1,40 cm/sn (3,46?8,40 cm/sn), ortalama hız ortalaması 0,36±0,20 cm/sn (0,04?0,70 cm/sn), ortalama ileri akım volümü 0,038±0,015 ml (0,01?0,08 ml), ortalama geri akım volümü 0,027±0,017 ml (0,01?0,08 ml), ortalama debi 0,99±0,76 ml/dk (-0,66?2,22 ml/dk) bulunmuştur. Bu parametrelerden ortalama debi yönünden gruplar arasında anlamlı farklılık saptanmamıştır. SONUÇ: Bu çalışmamızda daha önceden MS hastalığı ile ilişkili olduğu bildirilen kronik serebrospinal venöz yetmezlik hipotezine bağlı olarak BOS akımının bozulduğuna veya azaldığına ilişkin anlamlı sonuçlar elde edemedik. Ancak MS etyopatogenezinde öne sürülen bu hipotez çerçevesinde ekstrakranial venöz hemodinamikleri ve BOS dinamiklerini tüm kapsamıyla belirlemek için daha geniş kontrollü çalışmaların yapılmasına ihtiyaç vardır.
