Brucella spp.'ye karşı kullanılan antibiyotiklerin etest kombinasyon metodu ile sinerjik, aditif ve antagonist etkilerinin araştırılması

Abstract

Özellikle retiküloendotelial sistem hücreleri içinde yerleşerek süregen infeksiyonlara neden olan brusellalar, insanlar için önemli bir morbidite ve bazen de mortalite nedenidir. Klinikte brusellozis tedavisi için genellikle ikili veya üçlü antibiyotik kombinasyonu uygulanmakla birlikte bu kombinasyonların in vitro etkinlikleri hakkında yeterince bilgi mevcut değildir. Bu çalışmada, Brucella spp. türlerine karşı kullanılan antibiyotik kombinasyonlarının in vitro etkinliklerinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmamıza 2010-2012 yılları arasında İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Turgut Özal Tıp Merkezi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Laboratuvarında kan kültürlerinden izole edilen 40 Brucella spp. suşu alındı. Bu suşlara karşı doksisiklin, rifampin, ko-trimoksazol, streptomisin ve siprofloksasin olmak üzere toplam 5 farklı antibiyotiğin etkinliği Etest ile çalışıldı. Bu antibiyotiklerden klinik uygulamada en sık kullanılmakta olan doksisiklin-rifampin; rifampin-kotrimoksazol; doksisiklin-streptomisin; siprofloksasin-kotrimoksazol ve siprofloksasin-streptomisin olmak üzere toplam 5 farklı kombinasyonun in vitro aktivitesi Etest kombinasyon yöntemi ile araştırıldı. Elde edilen sonuçlar fraksiyone inibitör konsantrasyon İndeksi (FIC) kullanılarak değerlendirildi ve sinerjistik, aditif ve antagonist etkileri hesaplandı. Çalışmamıza alınan 40 izolata karşı MIK düzeyi en düşük antibiyotik kotrimoksazol (0.016 ?g/ml) olarak bulunurken, MIK düzeyi en yüksek antibiyotik rifampin (1.5 ?g/ml) olarak saptandı. MIK50 ve MIK90 değerleri dikkate alındığında suşlara karşı çalışılan antibiyotiklerden en etkin bulunandan en az etkin olana doğru sıralama şöyle bulundu: Ko-trimoksazol 0.032 ?g/ml ve 0.064 ?g/ml; doksisiklin 0.064 ?g/ml ve 0.094?g/ml; siprofloksasin 0.094 ?g/ml ve 0.75 ?g/ml; streptomisin 0.25 ?g/ml ve 0.50 ?g/ml; ve rifampin 0.50 ?g/ml ve 0.75 ?g/ml. Doksisiklin-rifampin kombinasyonu çalışılan tüm suşlarda (%100) sinerjistik etki gösterirken, rifampin-kotrimoksazol kombinasyonu iki suşta antagonist (%5) etki gösterdi. Siprofloksasin-streptomisin ve rifampin-kotrimoksazol kombinasyonlarının suşlara karşı sinerjistik etki oranları sırasıyla %57.5 ve %52.5 olarak saptandı. Doksisiklin-streptomisin ve siprofloksasin-kotrimoksazol kombinasyonlarının sinerjistik etki oranları ise sırasıyla %32.5 ve %25 olarak saptandı. Çalışmamızda in vitro en etkin antibiyotik olarak kotrimoksazol saptanmışken en yüksek MİK düzeyleri rifampinde görülmüştür. Ancak, kotrimoksazolün diğer antibiyotiklerle olan kombinasyonlarında sinerjistik etkisi düşük olarak saptanmış, aksine, rifampinin doksisiklin kombinasyonu ise tüm suşlara karşı sinerjistik etki göstermiştir. Bu bağlamda brusella türlerine karşı antimikrobiyal duyarlılık testlerinde tekli antibiyotik duyarlılığının yanında kombinasyon aktivitelerinin in vitro saptanması faydalı olabilir.