Özet:
Öz:Pentaklorofenol (PCP) endüstriyel bir çok alanda yaygın kullanımı olan genel biyosit ajandır. Bakterisiti, fungisid, insektisid, herbisid ve molluskisid etkilere sahiptir. PCP ve tuzları günümüzde, başlıca ağaç koruyucu ve daha az oranlarda deri ve tekstil koruyucu olarak uygulanmaktadır. PCP farklı amaçlarla çok çeşitli uygulama alanlarına sahip olması nedeniyle, ekosistemde geniş bir dağılım göstermektedir. Akut ve kronik zehirlenmelere yol açmaktadır. Toksik etkileri; oksidatif fosforilasyonu engelleyerek ve DNA hasarına sebep olarak oluşturduğu ileri sürülmektedir. PCP'nin bütün yol/ardan vücuda kolayca alınabileceği belirtilmektedir. Bu çalışmada; PCP'nin, vücuda deri yoluyla alınması ve idrarla atılımı araştırılmıştır. Bu amaçla Wistar Albino ırkı ratlara l, 3, S, 50, 100 ve 200 ppm (NaPCP/axonge) derişimlerinde hazırlanmış pomatlar dermal olarak bir hafta süre ile uygulandı. PCP'nin idrarla atılımları 50 ppm ve üzerinde doz uygulamalarında elde edildi. Atılımın, 24-36 saatler arasında toplanan idrarlarda en yüksek düzeylerde olduğu saptandı. Uygulamanın 7. gününde deney hayvanları otopsiye alınarak, doku ve organlarında kalıntı düzeyleri araştırıldı. Kas dokuda; 5 ppm < PCP, karaciğerde, 50 ppm < PCP ve böbreklerde 200 ppm doz uygulamalarında kalıntı saptandı. Beyinde kalıntıya rastlanmadı. Çalışmada ayrıca, 12 ppm PCP içeren 3x6 cm boyutlarında işlenmiş giysilik deri örneği rafların tıraşlanarak tüylerinden arındırılmış arka sırt deri bölgesine bir hafta süre ile direkt olarak temas ettirildi. Bu hayvanların 36-48 saatler arasında toplanan idrarlarında 96+18 ng/ml PCP kalıntısı bulundu. Uygulamanın 7. gününde doku ve organlardaki kalıntı araştırmasında sadece, kas dokuda 50+15 ng/g PCP saptandı. Çevresel bir kirletici olan PCP'nin, düşük düzeylerde kirlilik içeren işlenmiş giysilik derilerden cilde temas yoluyla vücuda alınabileceği görülmektedir. Toplum sağlığı üzerine istenmeyen etkilerinden dolayı PCP kullanımı, özellikle deri sanyiinde yasal denetime alınmalıdır.
