Öz:Okunabilirlik formülleri metnin gözlenebilen dilsel özelliklerinden yola çıkarak metinleri okuma zorluklarına veya kolaylıklarına göre aşamalı olarak sınıflandırmayı amaçlayan kestirim araçlarıdır. Ders kitabının okunabilirliğinin seviyeye uygun olması, konuların öğrenciler açısından kolay anlaşılmasını sağlayacaktır. Çalışmada yedi farklı yayınevine ait ortaokul 6 sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabının okunabilirliği ölçümü ve hedef yaş kitlesine uygun olup olmadığı saptanmıştır. Araştırmanın modeli doküman incelemesine dayalı betimsel bir çalışmadır. MEB Yayınevi ve özel yayınevleri tarafından hazırlanan ders kitaplarından seçilen metinler üzerinde Felsch Okuma Kolaylığı Okunabilirlik Formülü, Smog Okunabilirlik Formülü, Gunning Zorluk Göstergesi, Fry Grafik okunabilirlik formülü, Ateşman tarafından Türkçe için geliştirilen Okunabilirlik Formülü uygulanmıştır. Bu formüllerin yanı sıra 6. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarının okunabilirliğinin araştırılmasında uluslararası geçerliliğe sahip Cloze test prosedürü kullanılmıştır. Araştırmanın Cloze test örneklemini Artvin merkez ilçedeki tüm okulların 6. sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Araştırmanın sonucunda Ateşman tarafından Türkçe için geliştirilen okunabilirlik formülü dışında diğer formüllerden elde edilen sonuçlar ders kitaplarının hedef kitleye uygun olmadığını ortaya çıkarmıştır. Ateşman tarafından Türkçe için geliştirilen okunabilirlik formülü sonuçlarına göre ise 6. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarının orta güçlük düzeyinde olduğu saptanmıştır
Abstract:Readability formulas are estimation tools that for gradually classifying the text regarding its difficulty or easiness based on text’s observable lingual features. The suitability of the course book to the level will provide an understanding of the subjects easily for students. In the study, readability and suitability to the target age group of secondary school 6th grade social studies course books, which belongs to seven different publishers, was determined. The descriptive model that based on document review was used for the study. Felsch Reading Easiness Readability Formula, Smog Readability Formula, Gunning Difficulty Indicator, Fry Graphic Readability Formula, and the readability formula which was developed by Ateşman for Turkish were applied on the texts was chosen from course books that were published by both MEB Publishing and private publishing companies. As well as these formulas, for researching the readability of 6th-grade social studies course books, Cloze test procedure, which has an international validity, was used. Sample of the study consists of all 6th grades from all schools of the central county of Artvin. At the end of the study, it was found that according to all formulas course books is not suitable for target population for all class level except for the formula which developed for Turkish by Ateşman. According to the Ateşman’s formula course books’ difficulty level is medium
