KÜLTÜREL DEĞERLERİN MİKRO DÜNYASI OLARAK SANDIK İMAJI

Abstract

Öz:En eski dönemlerden bugüne kadar pek çok kültürde halkın günlük yaşamında önemli yertutan sandıklar, her dönemde ve kültürel ortamda kendine özgü içerik almasına rağmen, yapısalolarak ana vazifesini kaybetmez. Çalışmada geçmişten günümüze kadar sandığın halkkültüründeki yeri hakkında kısaca bilgilendirilir; Çağdaş Tatar ve Başkurt hikâyeleri örneğindebetimleme, yorum ve mukayese yöntemleri aracıyla sandığın fonksiyonel özelliği açıklanır.Geleneksel kültürü koruyarak, günümüzdeki yozlaşmaya karşı durabilme konusunu ele alan vebu süreçte sandık imajına önemli anlam yükleyen komşu sanatçıların yaratıcılığında pek çokortak özellik göze çarpar. Edebi eserlerde sandık, milli kültür öğelerini taşıyan sözcük, belli birkültürün kodu olarak sunulur. Yazarı sandığın biçiminden ziyade, onun koruyucu özelliği, millikültürün izlerini yansıtan içeriği ilgilendirir. Bir taraftan sandık, milli ve dini gelenekleri içinetoplayan, onları koruyan bir mikro dünya; diğer taraftan ana kahramanın gençliğinin en güzelumutlarını ve değerli hatıralarını kendisinde barındıran bir hatıra kutusudur. Aynı zamandasomut gibi kabul edilen sandık, yaşlılar için geçmişin ve soyut düşüncelerinin, manevideğerlerinin şahidi olan canlı bir nesnedir.Eskimiş, yıpranmış sandıklar her yaşlı için geçmiş dönemin yeni zaman koşullarında da devamedebilmesine destek olan en değerli eşyadır. “Usta ve Çırak” hikâyesi hariç, yazarlar kültürü vemilli değerleri koruyan ve gelecek kuşağa aktaranlar olarak nineleri görür, onları Milletin Anasıolarak simge seviyesinde tasvir ederler. Halk kültürünü yansıtan bu tür eserler kültürdilbilimaçısından incelemeler için de zengin kaynak içerir.

Öz:Chests, which have had a significant place in the daily lives of people in several cultures from the past to the present, do not lose their main structural function although they have contained unique contents in all periods and cultural settings. This study provides brief information about the place of chests in fold culture from the past to the present and explains the functional characteristics of chests in the case of Tatar and Bashkir stories. Several common features may be observed in the creativity of Tatar and Bashkir artists who deal with the topic of standing against corruption today by preserving the culture of the past and attribute a significant meaning to the image of chests in this process. In literary works, a chest is presented as a word that carries elements of the national culture, a code of a certain culture. The author is concerned with the protective function of a chest and its contents that reflect the traces the national culture, rather than its form. A chest is a microworld that collects national and religious traditions in it and protects them, a box of memory that harbors the most beautiful hopes and valuable memories of the main character; a chest that is assumed to be tangible is, for the elderly, is a living object that is a witness of the past and their abstract thoughts, spiritual values. Antiquated, worn out chests are the most valuable thing that supports the continuation of the past ear in the conditions of the new era for every elderly person. Except for the tale of “master and apprentice”, authors see grandmothers as those who preserve culture and national values and transfer these to future generations and describe them on the level of a symbol as the Mothers of the Nation. Such works that reflect folk culture are also a rich source for studies in the field of ethnolinguistics.