İspendere mineralli ve termal sularının hidro-kimyasal ve izotopik incelenmesi, Malatya, Türkiye

Abstract

Bu çalışmanın amacı, İspendere (Malatya, Türkiye) mineralli ve termal sularının kaynağını,kimyasal özelliklerini ve izotopik bileşenlerini belirlemektir. Bölgede debisi 0.01 - 0.4 l / s arasındadeğişen birçok mineralli ve termal su kaynağı bulunmaktadır. Jeokimyasal ve izotop kimyasıçalışmaları, Mayıs - Ekim 2011 dönemlerinde bölgedeki üç farklı termal kaynağının yanı sıra üçfarklı soğuk su kaynağında gerçekleştirilmiştir. Mineralli ve termal suların sıcaklığı 2011 yılı Mayısayında 21.1°C - 23.6°C arasında ve 2011 yılı Ekim ayında 20.8°C olarak ölçülmüştür. Bölge düşüksıcaklıklı bir jeotermal alan olarak belirlenmiştir ve bunun nedeninin soğuk su karışımı olabileceğidüşünülmüştür. Mineralli ve termal kaynak sularının pH değerleri 6.19-6.69 arasında, EC değerleriise 1420 μS/cm ve 2720 μS/cm arasında ölçülmüştür. Sığ ve derin kuyularda ise pH değerleri6.04 ile 7.82 arasında, EC değerleri ise yaklaşık 275 μS/cm ve 3300 μS/cm arasında ölçülmüştür.Çalışma alanındaki mineralli ve termal sularda MgHCO3 tipi sular hakimdir. 18O ve 2H izotopanalizi sonuçları, mineralli ve termal su kaynaklarının yanı sıra soğuk su kaynaklarının da meteorikyağmurlarla beslendiğini göstermektedir. İspendere mineralli ve termal sularının düşük trityum (³H),düşük Cl ve yüksek EC değerlerine sahip olduğu belirlenmiştir. Rezervuar kayaç sıcaklıkları kuvarsjeo-termometre hesaplamaları sonucunda 95-132°C arasında olduğu tahmin edilmektedir.

The objective of this study is to determine the source, chemical characteristics and isotopic components of the İspendere mineral and thermal waters, Malatya, Turkey. There are many mineral and thermal water springs in the area with fl ow rates ranging between 0.01 – 0.4 l/s. Geochemical and isotope chemistry studies were carried out at three different thermal springs in the region as well as three different cold water springs during May-October 2011. The temperature of mineral and thermal waters were measured as between 21.1°C – 23.6°C in May 2011 and as 20.8°C in October 2011. The region was determined as a low temperature geothermal area and the reason for this is thought to be cold water mixing. The pH values of mineral and thermal spring waters were measured to be between 6.19 –6.69, EC values were measured to be between 1420 μS/cm and 2720 μS/cm, pH values of shallow and deep wells ranged between 6.04 and 7.82, whereas EC values were measured approximately between 275 μS/cm and 3300 μS/cm. The MgHCO3 water type dominates the chemistry of mineral and thermal water in study area. The results of 18O and 2H isotope analysis yield that the springs of mineral and thermal waters as well as cold waters are fed by meteoric rains. It was determined that the İspendere mineral and thermal waters have low tritium (³H), low Cl and high EC values. Reservoir rock temperatures have been estimated to be between 95 -132°C as a result of the quartz geo-thermometer calculations.