Nedîm Divanında “Lale Devri”nin Çeşitli Yönleri ve Giyim Usüllerine Sosyolojik Bir Yaklaşım

Abstract

Öz:XVIII. yüzyılın önemli edebi simalarındanolan Nedîm, yazdığı şiirlerle yaşadığı LaleDevri’nin seyrini değiştirmiştir. Onun yazdığışiirlerde Lâle Devri’nin sosyal yapısını bulmakmümkündür. Nedîm, bu sosyal yapıyı sadeceyansıtmakla kalmamış, canlı tasvirlerle yaşamışve yaşatmıştır. Bu yaşamı Nedîm, sadece tasviretmekle kalmamış sevgili bağlamında devringiyim usullerine de nakşetmiştir. Bu usullerinLâle Devri’nin sosyal yapısı ve Nedîm’in hazcımizacında biçimlendiği düşünüldüğünde,sosyolojik analizlerinin yapılması gerekmektedir.Çünkü bir toplumun kültürel dokusunu oluşturangiyim usulleri, sadece bir gereksinim değil, aynızamanda bir yaşantı şekli ve var olma çabasıdır.Elbette siyasî otorite ve değer yargılarınınyönlendirdiği bu var olma çabası, Nedîm’inkimliğinin şiirdeki sosyal yansıması olarak dikkatçekmektedir. Makalede Nedîm’i var eden busosyal yapı, otorite-sanatçı/şair ilişkisi ve vemekân-şair ilişkisi başlıkları altında analizedilmiştir. Ayrıca bunlara, Divanındaki örnekbeyitler doğrultusunda giyim usullerininsosyolojik analizleri de eklenmiştir.

Öz:Nedîm, one of the important literary figures of the 18th century, changed the course of the Tulip Age in which the time he lived, with the poems he wrote. It is possible to find the social structure of the Tulip Age in his poems. Nedim not only reflected this social structure, but also lived in it and eternized it with living depictions. Nedîm not only delineate this life, but also embroidered it on the clothing of the period with the thought of truelove. Considering that these dresssing style are shaped in the social structure of the Tulip Age and Nedim's hedonist temperament, sociological analyzes should be made. Because the clothing methods that make up the cultural texture of a society are not only a requirement but also a way of life and an effort to exist. Of course, this effort of existence, led by political authority and value judgments, draws attention as the social reflection of Nedîm's identity in poetry. This social structure, which formed Nedîm in the article, was analyzed under the titles of authority-artist/poet relationship and place-poet relationship. In addition, sociological analyzes of clothing methods were added to these in accordance with the sample couplets in his Divan.