"HAKİKAT SONRASI ÇAĞDA PARODİ HABERLERİN YÜKSELİŞİ VE ETİK SORUNLAR"

Abstract

Öz:Hakikat sonrası çağ günümüzde sıkça karşımıza çıkan nitelendirmelerden biridir. Bunda geçtiğimiz yıllarda Oxford Sözlüğü tarafından post-truth kavramının yılın kelimesi olarak seçilmiş olmasının payı büyüktür. Hakikat sonrası çağ gerçeğin önemini yitirdiği, tek bir gerçeklik yerine farklı gerçekliklerin inşa edildiği ve nesnel olguların yerini duyguların aldığı bir döneme işaret etmektedir. Bu çalışmada hakikat sonrası çağ bağlamında yeni medyanın habercilik anlayışı ele alınmış ve son yıllarda yeni medyada oldukça yükselişe geçen parodi haberler söz konusu çağın özellikleri ile ilişkilendirilmiştir. Çalışmada tümüyle kurgu olan parodi haberlerin gerçeklik statüsü kazanarak haber medyasında ne şekilde sunulduğu ve bu durumun ne gibi sonuçları olabileceğini ortaya koymak amaçlanmıştır. Buradan hareketle çalışmanın temel sorunsalı olan parodi haberlerin gerçek kaynağından yani bilinçli olarak üretildikleri parodi haber sitelerinden ve bağlamından koparılarak farklı alanlarda kullanılmasının hem etik açıdan hem de haber kurumlarının güvenilirliği noktasında doğurabileceği sorunlar tartışılmıştır. Çalışmada haber medyasında gerçek gibi sunulan dört parodi haber örneği ayrıntılı şekilde ele alınmış ve değerlendirilmiştir. Çalışmanın kapsamına dahil edilen parodi haberlerin 3’ü parodi haber siteleri tarafından üretilmiş, biri ise online bir gazetenin parodi köşesinde yer almıştır. Haberlerin biri yabancı kaynaklı diğerleri ise Türkiye kaynaklıdır. Örnek olarak belirlenen haberlerin ortak özelliği çıkış kaynaklarının internet olmasıdır. Çalışmanın sonuç bölümünde ise parodi haberlerin gerçek birer haber olarak aktarılmasının etik açıdan ortaya çıkarabileceği sıkıntıların önlenebilmesi adına bazı öneriler sunulmuştur. Bu bağlamda yeni medya kurumları açısından editoryal sürecin alıcı kitle açısından ise medya okuryazarlığının önemine dikkat çekilmiştir.

Öz:The post-truth era is one of the qualifications we encounter most frequently nowadays. The significant role in this fact is the concept of post-truth which was chosen as the word of the year by Oxford Dictionary during few past years. The post-truth era indicates a period in which the reality has lost its importance, various realities were constructed instead of a single reality and objective phenomenon is substituted for emotions. In this study, the mentality of journalism among the new media was discussed in terms of post-truth era and the parody news seen in the new media during recent years was correlated with the characteristics of the aforementioned era. It was aimed to reveal in this study that the parody news that is completely fictions have gained the status of reality and it also has some consequences. Starting from this point, the employment of parody news which is the basic problem of the study and has been separated from its actual resources, namely, parody news sites in order to use in various fields was discussed in terms of both ethical perspective and the problems of reliability among the news institutions caused by the employment of parody news. In the study, four examples of parody news which were presented in the news media as if they were real were discussed and evaluated in detail. Three of the four parody news included in the scope of the study were created by the parody news sites while on of them was seen in the satire column of an online newspaper. One of them is foreign-origin while the others are domestic. The common characteristics of the news chosen as examples is their resource of internet. In the conclusion chapter of the study, some suggestions were presented in terms of preventing the problems which may emerge from ethical perspective when parody news is presented as if they are real ones. Within this context, the importance of editorial process was determined in terms of media institutions and the importance of media literacy in terms of the recipient group.