"SİYASAL SÖYLEM VE İDEOLOJİLERİN GAZETE KARİKATÜRLERİNDE YENİDEN ÜRETİMİ: 7 HAZİRAN 2015 VE 1 KASIM 2015 GENEL SEÇİMLERİ ÖRNEĞİ"

Abstract

Öz:Karikatür; eleştiren, güldüren ve düşündüren doğasıyla toplumsal, siyasal ve güncel olaylar hakkında mizahi anlatımla okuyucuya çeşitli mesajlar vermektedir. Genellikle sistem eleştirisini amaç edinen karikatür, bazen sisteme hizmet eden bir araca da dönüşebilmektedir. Karikatüristin yaratıcılığına bağlı olarak çeşitli konulardaki eleştirileri ön plana çıkaran siyasi karikatürler, okuyucuya farklı bir perspektif sunmaktadır. Siyasi karikatürler, özellikle seçim dönemlerinde siyasal söylem ve ideolojilerin yeniden inşası noktasında büyük önem arz etmektedir. Her ne kadar karikatür, egemen olma yarışındaki grupların siyasal ve toplumsal açmazlarını, aksak yönlerini eleştirel bir biçimde çizgilerine yansıtsa da diğer taraftan siyasi söylemleri, yayımlandığı gazetenin genel yayın politikasına göre ideolojik süzgeçten geçirerek yeniden inşa etmekte, böylece seçmenin tercihini etkileyebilmektedir. Bu çalışma, 7 Haziran 2015 ve 1 Kasım 2015 seçim süreçlerinde meydana gelen siyasi ve toplumsal olayların karikatürlere nasıl yansıdığını dil, söylem ve ideoloji bağlamında ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın evrenini gazetelerde yayımlanan siyasal/ideolojik içerikli karikatürler oluşturmaktadır. Örneklemi ise en yüksek tiraja sahip ve seçim süreci boyunca en çok siyasi karikatüre yer veren gazeteler olarak Cumhuriyet, Milliyet, Habertürk, Yeni Şafak ve Zaman gazetelerindeki siyasal/ideolojik içerikli karikatürler oluşturmaktadır. Örneklemdeki gazetelerde yer alan 124 adet siyasi/ideolojik içerikli karikatür dil, söylem ve ideoloji bağlamında incelenmiştir. Çalışma seçimler öncesi üçer haftalık zaman dilimiyle sınırlandırılarak siyasi parti ve liderlerinin karikatürlerde nasıl gösterildiği, siyasal söylem ve ideolojilerin nasıl inşa edildiği sorularına yanıt aranmıştır. Bu yanıtlara ulaşabilmek için çalışmanın doğasına uygun olarak söylem çözümlemesi ve göstergebilimsel çözümleme yöntemlerinden yararlanılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular çerçevesinde karikatüristlerin, gazetelerin yayın politikaları doğrultusunda bir dil/üslup kullandıkları, bazı toplumsal gerçeklikleri inşa ettikleri ya egemen ideolojiyi yeniden ürettikleri ya da karşıt yeni söylemler geliştirdikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Öz:With its criticizing, laughing and thought-provoking nature, caricature gives various messages to readers by its humorous expression about social, political and current events. Aiming generally to criticize a system, caricature may sometimes turn into a tool providing service for a system. Highlighting criticism on various topics depending on the creativity of a cartoonist, political caricatures provide readers with a different perspective. Political caricatures are of paramount importance in rebuilding of discourses and ideologies, especially in election periods. Although caricatures critically reflect the political and social dilemmas as well as defective aspects of the groups, which compete for dominance, they also rebuild political discourses by filtering them ideologically in line with the general publication policy of the newspaper in which they are published, thus, they can have an effect on the choices of voters. This study aims to reveal how the political and social events that took place during 7 June 2015 and 1 November 2015 election periods were reflected on caricatures in terms of language, discourse and ideology. The population of the study covered all caricatures with political/ideological content published in newspapers. On the other hand, the sample of the investigation consisted of the caricatures with political/ideological content published in the newspapers of Cumhuriyet, Milliyet, Habertürk, Yeni Şafak and Zaman, which had the highest circulation and published most political caricatures during the aforementioned election period. 124 caricatures with political/ideological content published in the newspapers in the sample were analyzed in terms of language, discourse and ideology. The study was limited to three weeks periods before the above-mentioned elections, and answers were sought for the questions how political parties and their leaders were shown in caricatures and how political discourse and ideologies were built. In order to achieve the answers of these questions, discourse analysis and semiotic analysis methods were used in line with the nature of the study. It was concluded based on the findings obtained that caricaturists used a language/style in line with publication policies of newspapers, built some social realities, either reproduced the dominant ideology or developed new opposing discourses.