Bu araştırma; postmenopozal dönemdeki kadınlara verilen uyku hijyeni eğitiminin ve progresif gevşeme egzersizinin uyku kalitesine etkisini belirlemek amacıyla ön test- son test kontrol gruplu gerçek deneme modeli olarak yapılmıştır. Materyal ve metod: Araştırmanın evreni; Diyarbakır il merkezinde bulunan Kayapınar 10 Nolu ASM'ye kayıtlı doğal yolla menopoza girmiş ve uykusuzluk problemi olan postmenopozal dönemdeki kadınlar oluşturmuştur. Örneklem büyüklüğü; araştırmaya alınma kriterlerine uyan 81 deney, 80 kontrol grubu ile toplam 161 postmenopozal kadınla tamamlanmıştır. Deney ve kontrol grubuna ilk ev ziyaretinde KSİUÖ ve kişisel bilgi formu uygulanmıştır. Deney grubuna ilk gün ev ziyaretinde uyku hijyeni eğitimi ve eğitim kitapçığı, ikinci gün tekrar ev ziyareti ile PGE eğitimi ve CD'si verilmiştir. Haftada bir gün PGE eğitimi tekrarı yapılarak, toplamda 8 hafta PGE yapılması sağlanmıştır. Deney ve kontol grubuna öntestten 4 ve 12 hafta sonra KSİUÖ tekrar uygulanmıştır. Veriler 15 Haziran-15 Ekim 2015 tarihleri arasında toplanmıştır. Veriler tanımlayıcı istatistik, bağımsız gruplarda t-testi, ki-kare testi, Mauchly's testi, McNemar X2 testi ve Cronbach Alpha analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Deney grubundaki kadınların kontol grubuna göre KSİUÖ'den aldıkları puan ortalaması ön testte 14.03±3.4, ara testte 9.69±3.09, son testte 7.09±3.4 olup, ön test, ara test ve son testten aldıkları puanlar arasındaki farkın istatistiksel olarak önemli olduğu saptanmıştır (p<0.001). Deney ve kontrol grubundaki kadınların son test uykusuzluk problemi oranları arasındaki farkın istatistiksel olarak önemli olduğu; deney grubundakilerin uykusuzluk problemi oranlarının daha düşük olduğu saptanmıştır (p<0.001). Sonuç: Postmenopozal dönemdeki kadınlara verilen uyku hiyeni eğitimi ve progresif gevşeme egzersizi uyku kalitesini arttırmıştır.
The present study was conducted using a true experimental model with pretest and posttest control group to determine the effect of progressive relaxation exercise and the sleep hygiene training given to women in postmenopausal period on sleep quality. Material and Method: Population of the study is created by the women in postmenopausal period who naturally went through menopause, and having insomnia and registered to Kayapinar 10 Family Health Centre in Diyarbakir town centre. Sample size is a total of 161 menopausal women complying with the criteria to be taken into research and 81 of them were included in the experimental group while 80 were included in the control group. Experimental and control groups were applied WHIIRS and personal info form on the first house call. On the first house call, sleep hygiene training and training manual, on the second house call, PGE training and CD were given to the experimental group. One day a week, PGE training was repeated and PGE was made 8 weeks in total. WHIIRS was applied to the experimental and control group after 4 and 12 weeks after the pre-test. Data were collected between 15 June and 15 October 2015 and evaluated by using descriptive statistics, independent samples t-test, chi-square test, Mauchly's test, McNemar X2 test, and Cronbach Alpha analysis. Results: WHIIRS point average that experimental group women got in compliance with the control group was 14.03±3.4 at pre-test, was 9.69±3.09 at mid-test and it was 7.09±3.4 post-test. Thus it has been observed that the differences among the points gotten from pre-test, mid-test and post-test are statistically important (p<0.001). It has been determined that the difference between post-test insomnia ratio in experimental and control group is statistically important; insomnia rate is lower in experimental group (p<0.001). Conclusion: Progressive relaxation exercise and the sleep hygiene training for women in postmenopausal period increased the sleep quality.
