HIV Pozitif Kişilerin Eşlerine Hastalığı Bildirme(me)nin Yasal ve Etik Açıdan Değerlendirilmesi

Abstract

Hekime başvuran hastaların hastalıkları konusunda aydınlatılması her hekim/hasta arasında olması gereken normal bir süreçtir. Özellikle cinsel yolla bulaşan hastalıklarda, hekimin hastasını bilgilendirdikten sonra hastanın cinsel partnerini de konu hakkında bilgilendirme(me)si etik açıdan ikilemler içerir. AIDS’in cinsel temas ile bulaşması nedeniyle HIV pozitifliği, gerek toplumdan ulaşması söz konusu olsa da hastalığın bulaşmasında ilk akla gelen cinsel temas yoludur. Bu da HIV pozitif kişilerin tedaviye gitmemesine, duyulduğunda işinden atılmasına ya da eşiyle mahkemelik olup ayrılmasına neden olabilmektedir.

HIV pozitif hastaya ait tıbbi bilgilerin gizlilik ve hasta mahremiyetine saygı nedeniyle hekim tarafından saklanması gerekir. Fakat bu bilgilerin saklanmasıyla birlikte HIV pozitif hastanın partneriyle korunmasız cinsel ilişkiye girmesi de başka bir kişinin zarar görmesini beraberinde getirecektir.

Sağlık hizmetlerinde mahremiyet hakkı temel bir insan hakkı olan özel hayatın gizliliğine saygı hakkının gereğidir. Son zamanlarda sağlık hizmetlerinde hasta haklarının korunmasına ve hekim/hasta ilişkisinde güvenin sağlanmasına yönelik gösterilen çabaların artmasının yanı sıra hastanın etkin bir tedavi alabilmesinde önemli bir işleve sahip olan hastanın özel hayatı ile ilgili bilgilerin açıklanmaması da genel bir kural olmuştur. Sağlık hizmetlerinde bu kuralın sınırlarının belirlenmesi için farklı yaklaşımlar geliştirilmiştir. Bunlardan biri hastanın sırlarının her koşulda saklanması gerektiğini savunur. Diğeri ise hastanın sırlarının yasaların öngördüğü hallerde ve toplumun yararının söz konusu olduğu durumlarda meslek sırrı niteliğindeki bilginin açıklanabileceğini ileri sürer. Bu makalede konu çeşitli kaynaklardan yararlanılarak derlenip, etik ve yasal açıdan irdelenmiştir.

Informing the patients by their physicians is a normal process necessary for physician/patient relationship. Informing/not informing the patient’s partner after informing him/her contains ethical dilemmas especially for sexually transmitted diseases. HIV positivity is generally hidden from the sexual partner of the patient and from the community as AIDS transmits by sexual contact. Although HIV can transmit via blood and breast feeding, sexual contact is the first to be remembered for transmission. This condition can cause the patients not to get treatment, to be fired or to get divorced.

Medical records of a HIV positive patient must be kept by the physician because of confidentiality and privacy. But keeping this information would bring unprotected sexual contact between the HIV positive patient and his/her partner and harming another individual.

Right of intimacy in health services is due to right of respect to secrecy of private life which is a basic human right. Recently, keeping the information about the privacy which has an important function for getting an effective treatment along with increasing efforts for keeping the patients’rights in health services and providing confidence in doctor/patient relationship have been a general rule. Different approaches have been developed for determining the limits of this rule. One of them suggests that secrets of the patient must be kept under every condition whereas the other suggests that professional secrets can be declared under circumstances that regulations warrant and if the community benefits are in question. This article discusses the use of various resources, compiled, ethical and legally discussed.