MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİN ÇOCUĞUN ZORBA VE KURBAN DAVRANIŞLARINI YORDAMA GÜCÜ

Abstract

Bireyin sergilediği olumsuz davranış kalıpları içerisinde mizaç özelikleri önemli bir rol oynamaktadır. Çocukların mizaç özellikleri ile problem davranışları arasında sıkı bir ilişki olduğunu belirtilmektedir. Bireylerin davranışlarının büyük oranda şekillendiği ve yetişkinlik döneminde sergileyecekleri pek çok özelliklerinin belirlendiği bir dönem olan okul öncesi dönem, insan hayatında son derece önemli ve kritiktir. Bu bağlamda okul öncesi dönemden itibaren çocukların akran ilişkilerinin dinamiklerinin belirlenmesi ve daha büyük yaşlarda yaşanabilecek olan sorunların önüne geçilebilmesi açısından, bu araştırmada okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş çocukların mizaç özelliklerinin, zorba ve kurban davranışlarını yordama gücünü incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada yordayıcı korelasyonel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 4-6 yaş aralığında olan çocuğa sahip 216 anne oluşturmaktadır. Çalışma grubunun seçilmesinde kolay ulaşılabilir olması amacıyla uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır Veriler Yoleri (2014) tarafından uyarlanan “Çocuklar İçin Mizaç Değerlendirme Bataryası- Ebeveyn Formu ” ve Özyürek ve Kurnaz (2019) tarafından geliştirilen “Zorba ve Kurban Çocuk Davranışlarını Değerlendirme Formu” kullanılarak toplanmıştır. Ölçme araçları araştırmacılar tarafından, annelere uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde öncelikle normallik varsayımlarına bakılmış daha sonra değişkenler arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı Pearson Korelasyon katsayısı ile incelenmiş; zorba ve kurban davranışlarının yordayıcılarını belirlemek için ise "çoklu regresyon” analizi yapılmıştır. Çoklu regresyon bulgularının, mizacın aktivite alt boyutunun, zorba çocuk davranışları ve kurban çocuk davranışlarını düşük düzeyde yordadığı görülürken, pasif zorba çocuk davranışları üzerinde yordayıcılığının olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.