Muruy Maşrapasındaki Runik Yazı Üzerinde Yeni Bir Okuma ve Anlamlandırma

Abstract

Türklerin bilinen en eski yazılı belgeleri Türk runik harfleriyle yazılmış metinlerdir. Bu metinlerin bir bölümü hatıra taşı, mezar taşı ve kayalara, bir bölümü ise günlük hayatta da kullanılabilen eşyalar üzerine yazılmıştır. Bugün Türk runik harfleriyle yazılmış, beş yüzün üzerinde metin bulunmaktadır. Bu metinler ile ilgili her geçen gün yeni çalışmalar yapılmakta, bilinen okuma ve anlamlandırma sorunları üzerinde yeni öneriler getirilmektedir. Bu makalede, 1970’li yıllardan beri bilinen, ancak 2008 yılında yayımlanan ilk çalışmaya kadar adından pek de söz edilmeyen iki maşrapa üzerinde durulacaktır. “Muruy maşrapaları” adıyla bilinen bu iki maşrapanın ikincisinde yer alan Türk runik harfli metin üzerinde yeni bir okuma ve anlamlandırma dikkatlere sunulacaktır. Makalede önce iki maşrapa hakkında bilgi verilecek, ardından Türk runik harfli metnin okunuşu ve anlamlandırılması ile ilgili önceki görüşlere değinilecektir. Makalenin üçüncü bölümünde ise, ikinci maşrapadaki Türk runik harfli metin ile ilgili yeni bir okuma ve anlamlandırma verilecek, bu okuyuş ve anlamlandırma ile ilgili gerekçeler gösterilecektir. Son bölümde ise maşrapadaki metin ile öteki maşrapanın altında bulunan damgadan hareket edilerek yazılmış olabileceği coğrafya üzerinde tartışma yapılacak ve hangi bölgeye dahil edilmesi gerektiği konusunda da görüş bildirilecektir.

The oldest known documents of the Turks are the texts written in Turkic runic letters. Some of those texts were craved on memory stones, tombstones, and rocks, while some of them were craved on the tools that could be used in daily life. Today there are over 500 texts written in Turkic runic letters. New works are being done each day about those texts, making new suggestions on the known reading and interpreting issues. This article will focus on two vessels which are known since 1970s but rarely mentioned until the first work published in 2008. A new reading and interpretation on the second of two vessels known as “Muruy Vessels” will be presented. On the article, primarily, the information about two vessels will be given, then former opinions on reading and interpretation of the text will be mentioned. On the third part of the article, a new reading and interpretation about the text in Turkic runic letters on the second vessel will be given. Also the reasons for that reading and the interpretation will be given. On the last part of the article, the area where it has been written will be discussed and opinions will be given as to which region they should be included based on the text on the second vessel and the mark under the other vessel.