ürkiye’de Finansal Gelişme ve Enerji Tüketimi İlişkisi: Fourier Yaklaşımı

Abstract

Son zamanlarda küreselleşmenin bir sonucu olarak büyük hacimlere ulaşan finansal piyasalar ile birlikt gerçekleşen finansal gelişme ekonomik büyümenin önemli bir bileşeni haline gelmiştir. Bu durum finansal gelişme ile enerji kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran çalışmaların artmasına neden olmuştur. Bu çalışmada Türkiye için finansal gelişmişliğin enerji tüketimi üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yapılan analizlerde yapısal değişimler Fourier fonksiyonlarını temel alan modeller kullanılarak göz önünde bulundurulmuştur. Fourier yaklaşımı, ele alınan modelin deterministik bileşeninde bilinmeyen yapısal kırılmaları veya göz ardı edilen doğrusal olmama durumunu yakalamak için kullanılabilmektedir. Çalışmada kullanılan serilerin durağanlık özelliği Fourier ADF birim kök testi kullanılarak araştırılmıştır. Birim kök testi sonuçlarına göre değişkenlerin hepsi birinci seviyeden durağan bulunmuştur ve Fourier ADL eşbütünleşme analizi yapılmıştır. Değişkenler arasında uzun dönemli pozitif anlamlı ilişkiye rastlanmıştır. Ayrıca değişkenler arasında Fourier nedensellik analizi yapılarak finansal gelişmeden enerji tüketimine ve enerji tüketiminden enflasyon oranına doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yapısal değişimler dikkate alınarak yapılan bu çalışmanın bulguları literatürdeki çalışmalarla benzer sonuçlar içermektedir.