Örgütsel adalet algısının örgütsel bağlılıkla ilişkisinde iş tatmininin aracılık rolü

Abstract

Sadece Türkiye'de on milyarlarca dolar değerindeki havacılık sektörünün bel kemiğini oluşturan hava aracı bakım teknisyenlerinin yıllar içerisinde kazandığı bilgi birikimi ve tecrübesinin ölçülemez önemi bu personellerin bağlılıklarının artırılması ya da olumsuz etkileyen durumların ortadan kaldırılmasını öne çıkarmaktadır. Öyle ki çeşitli şekillerde etkilenen bağlılığın kurum lehine bir davranışa dönüştürülmesi organizasyonların varlığı ve sürdürülebilirliği açısından önem kazanmıştır. Burada öne çıkan nokta olarak kurum içi uygulamaların adil olup olmadığı dikkat çeken bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Adalet çevresel uyarıcıların değerlendirmesi sonucunda bireysel bir algı durumu olarak karşımıza çıkarken; iş görenin işine yönelik genel tutumunu gösteren iş tatmininin etkisi de bir diğer faktör olarak bağlılık üzerinde kendisini göstermektedir. Türkiye, Almanya, Belçika, Hollanda ve A.B.D.'de kamu ve özel sektör havacılık kuruluşlarında görev yapan 423 hava aracı bakım personelinin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki ve bu ilişkide iş tatminlerinin aracılık rolünün araştırıldığı bu çalışmayla alan yazında örneklem bağlamında çalışmanın yapıldığı dönem itibariyle konuyu ele alan çalışmanın bulunmayışı nedeniyle mevcut duruma ışık tutulması ve ilerleyen dönemlerde gerçekleştirilecek çalışmalara kaynak teşkil etmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın alan yazın kısmını oluşturan ilk üç bölümde çalışmanın değişkenlerini oluşturan örgütsel adalet, örgütsel bağlılık ve iş tatminine yönelik tanımlar ve teoriler incelenmiş; dördüncü bölümde ise örnek grubu üzerinde gerçekleştirilen araştırma sonuçlarına yer verilmiştir. Bu kapsamda değişken arası ilişkilerin mevcudiyetine yönelik analiz sonuçlarına göre; örgütsel adalet algısı ile örgütsel bağlılık arasında pozitif yönlü ve orta düzeyde; değişkenlerin alt boyutlarında ise işlemsel adalet algısı ile duygusal bağlılık arasında pozitif yönlü ve orta düzeyde, normatif bağlılık arasında ise pozitif yönlü ve kuvvetli; kişilerarası adalet algısı ile duygusal bağlılık arasında pozitif yönlü ve zayıf bir ilişki tespit edilirken bilgisel adalet ile devamlılık bağlılık arasında negatif yönlü ve zayıf bir ilişki tespit edilmiştir. Örgütsel bağlılığın örgütsel adalet algısından etkilenip etkilenmediğine yönelik gerçekleştirilen analizler neticesinde aralarındaki ilişkiye paralel olarak aynı alt boyutların anlamlı yordayıcı oldukları tespit edilmiştir. Son hipotez olarak iş tatmininin aracılık rolü incelenmiş ve iş tatminin örgütsel adalet algısı ile örgütsel bağlılık ilişkisinde tam aracılık rolü olduğu tespit edilmiştir.

Aircraft maintenance technicians' valuable experience, who are the backbone's of the aviation industry which is worth more than tens of billions only in Turkey, features the importance of enhance the commitments of these staff and eliminate the unfavorable factors which reduce the commitment. Transformation of commitment, which can be effected with different ways, to favor of the company is important for existence and sustainable of organization. In these cases, perception of justice for internal practices are getting more important and come into prominence. While the justice is evaluation of the circumferential stimulants and individual perception, job satisfaction is another factor that represents the general behavioral approach to his job for directly affect commitment. With this study, which is aimed to explore relationship and the impacts between the perceived organizational justice and organizational commitment and also test the mediating role of job satisfaction between these relationships via using data collected from 423 participants who are employed in public and private companies which are located in Turkey, Germany, Belgium, The Netherlands, and USA as aircraft maintenance technicians, it have been aimed to light on the current situation and to be a source for studies to be carried out in the future. In the first three chapters, which constitute the literature part of the study, definitions and theories regarding organizational justice, organizational commitment and job satisfaction, which are the variables of the study, are examined; In the fourth chapter, the results of the research carried out on the sample group are given. In this context, according to the results of the analysis regarding the existence of relations between variables; positive and moderate level of organizational justice perception and organizational commitment was found. In the sub-dimensions of the variables; the procedural justice perception and affective commitment relations are positive and moderate, and the normative commitment is positive and strong. A positive and weak relationship was found between the perception of interpersonal justice and affective commitment a negative and weak relationship was found between informational justice and continuance commitment. As a result of the analyzes carried out to determine whether the organizational commitment is affected by the perception of organizational justice, it has been determined that the same sub-dimensions are significant predictors in parallel with the relationship between them. As the last hypothesis, the mediating role of job satisfaction was examined and it was determined that job satisfaction has a fully mediating role in the relationship between organizational justice perception and organizational commitment.