Üniter devletlerde yerelleşmenin kolluğa etkileri: Fransa, Birleşik Krallık, İspanya ve Türkiye örnekleri

Abstract

Güvenliğin sağlanması ve hukuki düzenin kurulması temelinde meşrulaşan devlet, elde ettiği şiddet tekelini iç güvenlik bağlamında kolluk olarak şekillendirmiştir. 1970'lere kadar hemen hemen tüm kamusal hizmet alanlarının sorumluluğunu almaya çalışan ve hantallaşan modern devlet, yaşanan küresel ekonomik krizin suçlusu ilan edilerek, asli görevlerine dönmesi gerektiğine dair eleştirilmeye başlamıştır. İç güvenlik aracı olarak kolluk, her ne kadar devletin asli görevi olarak sayılsa ve meşruiyetinin koruyucusu da olsa yerelleşen devletle birlikte aynı dönüşüme ve küçülmeye maruz kalmıştır. Bu çalışmada, devlet yapılanma şekillerinden üniter devletin uygulama alanı bulduğu Fransa, Birleşik Krallık, İspanya ve Türkiye'de söz konusu değişim ve dönüşümün sebebi olan yerelleşmenin kolluk uygulamaları üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu kapsamda yerelleşmenin kolluğa olan etkileri; tamamlayıcı/destekleyici kolluk uygulamaları, yerinden yönetim kolluk uygulamaları, özelleştirme kapsamındaki kolluk uygulamaları ve iç güvenlik yönetişimi uygulamaları kapsamında irdelenmiştir. Çalışmada; AYYÖŞ, AKŞ, Anayasa, kolluğa yetki veren yasal mevzuat, yerli ve yabancı akademik yayınlar incelenerek yerelleşmenin seçilmiş ülkelerde kolluk uygulamalarına olan etkilerine dair bir takım bulgular elde edilmiştir. İncelemesi yapılan ülkelerin tamamında devletin klasik görevi olduğu değerlendirilen iç güvenlik hizmetinin yerinden yönetimlere, özel güvenliğe ve iç güvenlik yönetişimi kapsamında kollukla işbirliği içerisindeki topluma devredilmeye başladığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte kolluğun yerelleşmesine dair tespit edilen önemli noktalardan bir tanesi Fransa, Birleşik Krallık ve İspanya'nın iç güvenliklerinin yerelleşmesini kendi karakteri ile önceliklerine göre biçimlendirmeleri olmuştur. Çalışma sonucunda, Türkiye'nin dünya çapında kabul gören ve uygulanan kamu politikalarını hizmet ettiği toplumun kültürünü, değerini, sorunlarını ve isteklerini görmezden gelmeyecek şekilde kendine uyarlaması gerektiği anlaşılmıştır. Bu tez çalışmasında, Türkiye'de kolluk yerelleşmeli mi yerelleşmemeli mi gibi bir tartışmaya girmekten ziyade Türkiye'de yerelleşen kolluk uygulamalarına bir yol haritası çizmek amaçlanmıştır. Bu kapsamda değerlendirildiğinde, Türkiye'de belediyelere kolluk yetki aktarımı olduğu takdirde üniter devlet yapısına zarar verebileceği, özel güvenlik sektörünün gelecekteki büyüklüğü ve etki alanı düşünüldüğünde Türkiye'de düzenleyici nitelikte bir otorite ihtiyacı ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Son olarak TDP alanında başarı için ulusal nitelikten ziyade yerel niteliğe ağırlık veren politikaların uygulanmasının suçla mücadelede önemli olduğu görülmüştür. Nitekim bu kapsamda düşünüldüğünde İç Güvenlik Sektörünün Sivil Gözetimi Projesi sonunda hayata geçirilmesi planlanan Yerel Önleme ve Güvenlik Kurullarının tüm güvenlik paydaşları tarafından desteklenmesi gerektiği kanısına varılmıştır. Anahtar Kelimeler; Devlet, Güvenlik, Şiddet Tekeli, Kolluk, Üniter Devlet, Yerelleşme, Yerinden Yönetim, Merkezden Yönetim, Kamu Hizmeti, Mahalli Müşterek İhtiyaç.

The state, which has been legitimized on the basis of ensuring security and establishing the legal order, has shaped its monopoly of violence as law enforcement in the context of internal security. Until the 1970s, the modern state, which tried to take responsibility for almost all service areas, was declared guilty of the global economic crisis and began to be criticized that it should return to its primary duties. Although law enforcement, is considered as the primary duty of the state, has been subjected to the same transformation with the decentralized state. In this study, the effects of decentralization on law enforcement practices in France, the United Kingdom, Spain and Turkey, where the unitary state has found an application area, were examined. The effects of decentralization on law enforcement is examined in the context of complementary/auxiliary law enforcement practices, local administrations' law enforcement practices, private security and internal security governance practices. In this study; European Charter of Local Self-Government, European Urban Charter, Organic Law, law enforcement legislations, domestic and foreign academic publications were examined and some findings were obtained about the effects of decentralization on law enforcement practices in selected countries. In all of the countries examined, it has been determined that the internal security service has begun to be transferred to local governments, private security and the society in cooperation with the law enforcement. However, one of the important points identified regarding the decentralization of law enforcement is that France, the United Kingdom and Spain have shaped the decentralization of their internal security according to their own character and priorities. As a result of the study, it has been understood that Turkey should adapt the globally accepted and implemented public policies in a way that does not ignore the culture, value, problems and wishes of the society it serves. In this thesis, it is aimed to draw a roadmap for decentralized law enforcement practices in Turkey, rather than starting a debate whether law enforcement in Turkey should be decentralized or not. When evaluated in this context, it has been determined that the transfer of law enforcement authority to municipalities in Turkey may damage the unitary state structure, and considering the future size of the private security sector and its area of influence, a need for a regulatory authority has emerged in Turkey. Finally, it has been seen that the implementation of policies that focus on local characteristics rather than national ones for success in the field of Community Policing is important in the fight against crime. As a matter of fact, when considered in this context, it has been concluded that the Local Prevention and Security Boards, which are planned to be implemented at the end of the Civilian Oversight of the Internal Security Sector Project, should be supported by all security stakeholders. Keywords; State, Security, Monopoly of Violence, Law Enforcement, Unitary State, Decentralization, Central Administration, Public Service, Common Local Need.