Bulgaristan Şumnu (Shumen) ili Türk ağzı

Abstract

Bulgaristan Şumnu ili ağzı, Şumnu ili sınırları dahilinde sadece Türk nüfusunun yaşadığı ve çoğunluğunu Türklerin oluşturduğu kırk yedi köydeki seksen iki kişiden elde edilen ses kayıtlarının ses ve şekil bilgisi bakımından incelenmesiyle oluşturulmuştur. Bu çalışmanın ses ve şekil bilgisi bölümleri, ses kayıtlarının transkripsiyon işaretleriyle yazıya dökümünden oluşmuş, metinlerden seçilen örneklerden hareketle yazılmıştır. İnceleme bölümünde eş ve art zamanlı bir yöntem izlenmiştir. Şumnu ili Türk ağzında kelimelerin Türkiye Türkçesi yazı diline göre ses bilgisi bakımından değişikliğe uğramış ve bu değişmelere bağlı olarak kelimelerin eş zamanlı birçok kullanımı ortaya çıkmıştır. Bunlardan dolayı bu kelimelerin; Şumnu ili ağzındaki anlamları verilmek suretiyle metnin daha iyi anlaşılmasını sağlamak, bu yöre ağzındaki söz varlığını tespit amacıyla sözlük oluşturulmuştur. Şumnu ili Türk ağzı, Gyula Nemeth'in Balkan Türk ağızları sınıflandırmasına göre Doğu Rumeli ağızları grubu içerisinde yer almaktadır. Bununla birlikte tarihi süreçte farklı Türk kitlelerinin etkileşimleri sonucunda - Şumnu ili Türk ağzında, ses ve şekil bilgisi incelemeleri neticesinde - iç içe geçmiş ağız yapılarının varlığından da ayrıca söz edilebilir.

The dialect of the province of Shumen in Bulgaria was formed by examining the sound recordings obtained from eighty-two people in forty-seven villages, where only the Turkish population lived and the majority of which were Turks, within the borders of Shumen province, in terms of phonetics and morphology. The phonology and morphology sections of this study are based on selected samples from texts formed by transcription of sound recordings with transcription marks. In the analysis part, synchonous and diachronic evaluations were used. In the Turkish dialect of Shumen province, the words have changed in terms of phonetics according to the written language of Turkey Turkish, and depending on these changes, many synchonous uses of the words have emerged. Because of these, a dictionary has been created in order to provide a better understanding of the text by giving the meanings of these words in the dialect of Shumen province and to determine the vocabulary in this local dialect. According to Gyula Nemeth's classification of Balkan Turkish dialects, the ShumenTurkish dialect is included in the Eastern Rumelian dialects group. In addition, as a result of the interaction of different Turkish masses in the historical process, it can also be mentioned that there are intertwined dialect structures in the Turkish dialect of Shumen province, as a result of phonetic and morphological studies.