Sistem düşüncesine dayalı muhasebe eğitiminin öğrencilerin öğrenme yaklaşımları, tutumları ve akademik başarılarına etkisi

Abstract

Sistem dinamiği, karmaşık sistemlerin davranışları ile ilgilenen, matematik, fizik ve mühendislik alanında geliştirilen doğrusal olmayan dinamikler ve bunların geri besleme döngülerinin kontrolünde kullanılan bir yöntemdir. Ayrıca, sistem dinamikleri insan davranışlarına uygulanabilen, bilişsel ve sosyal psikoloji, ekonomi ve diğer sosyal bilimleri de içine alan uygulamalara olanak vermektedir. Sistem dinamiği yaklaşımı, mühendislik, fizik, kentleşme, biyoloji, ekonomi gibi birçok bilim dalında kullanılmış ve bu alanlarda önemli gelişmelerin önünü açmıştır. Bu bilim dallarıyla birlikte eğitim bilimlerinde de kullanılmaya başlanan sistem dinamiklerinin bu alana da önemli katkılar sağladığı kanıtlanmıştır. Eğitimde sistem düşüncesi yaklaşımının uygulandığı eğitim kurumlarında öğrencilerin çeşitli ilgi alanlarına yöneldiği, soyut kavramları somutlaştırabildiği, konulara bütünsel bir bakış açısı kazandıkları ve daha gerçekçi konularla ilgilendikleri rapor edilmiştir. Bu çalışmanın amacı; sistem düşüncesi yaklaşımına dayalı muhasebe eğitiminin, öğrencilerin öğrenme yaklaşımlarına, muhasebe dersine karşı tutumlarına ve akademik başarılarına olan etkisini araştırmak ve bu yaklaşımın muhasebe eğitiminde uygulanabilirliğini test ederek muhasebe eğitimine yeni bir öğretme yöntemi kazandırmaktır. Araştırmanın örneklem grubunu, 2019-2020 öğretim yılının güz döneminde Adıyaman Üniversitesi Kâhta Meslek Yüksekokulu bünyesindeki Muhasebe ve Vergi Bölümü'nden 30, Bankacılık ve Sigortacılık Bölümü'nden 34 olmak üzere toplam 64 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada öntest-sontest kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Sistem düşüncesi yaklaşımına göre tasarlanmış öğretim yönteminin uygulandığı grup deney, geleneksel anlatım temelli öğretim yönteminin uygulandığı grup kontrol grubu olarak belirlenmiştir. Araştırmada deney ve kontrol grubu katılımcılar arasından rastgele (random) seçimle belirlenmiştir. Deneysel uygulamanın konusu olan maliyet muhasebesinin "Evre Maliyeti Sistemi" konusu deney grubuna sistem düşüncesi yaklaşımına göre, kontrol grubuna ise geleneksel anlatım temelli yaklaşıma göre işlenmiştir. Araştırma sorularına cevap bulmak için üç faklı ölçme aracı kullanılmıştır. Muhasebe Dersi Tutum Ölçeği, Öğrenme Yaklaşımları Ölçeği ve Akademik Başarı Testi yardımıyla elde edilen veriler, betimsel istatistik, bağımlı gruplar arası t-testi, bağımsız gruplar arası t-testi ve korelasyon analizi ile analiz edilerek yorumlanmıştır. Yapılan istatistiki analizler ile; deneysel araştırmanın sonunda yapılan sontest verilerine göre deney ve kontrol grubu öğrencileri akademik başarı puanları arasında deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir. Öğrenme yaklaşımları ve tutum puanlarının ise gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Dolayısıyla sistem düşüncesi yaklaşımına dayalı muhasebe eğitiminin öğrencilerin akademik başarıları üzerinde önemli etkisinin olduğu, öğrenme yaklaşımları ve derse karşı tutum puanları üzerinde ise herhangi bir etkisinin olmadığı anlaşılmıştır. Sonuçta sistem düşüncesi yaklaşımının muhasebe eğitiminde kullanılmasıyla öğrencilerin ders konularını, konular arasındaki bağlantıları ve sebep sonuç ilişkilerini daha iyi anladıkları tespit edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin sistem düşüncesi yaklaşımıyla ders konularına bütünsel bir bakış açısı kazandıkları için problem çözmede daha başarılı oldukları gözlemlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Muhasebe Eğitimi, Sistem Düşüncesi, Öğrenme Yaklaşımları, Tutum, Akademik Başarı.

System dynamics is a method that deals with the behavior of complex systems and is used in the control of nonlinear dynamics and their feedback loops in mathematics, physics, and engineering. Besides these system dynamics allows applications that can be applied to human behavior, including cognitive and social psychology, economics, and other social sciences. The system dynamics approach has been used in many disciplines such as engineering, physics, urbanization, biology, and economics and paved the way for important developments in these fields. It has been proven that the approach makes important contributions to educational sciences as well. It has been reported that in schools where the system-thinking approach in education is applied, students tend to various interests, embody abstract concepts, gain a holistic perspective and deal with more realistic issues. The aim of this study is to investigate the effects of systems thinking based accounting education on students' learning approaches, attitudes towards accounting course and academic achievement, and to test the applicability of this approach in accounting education and introduce a new teaching method to the field. The sample group of the research consists of 64 students, 30 from the Accounting and Tax Department of Adıyaman University Kâhta Vocational School and 34 from the Banking and Insurance Department, in fall semester of 2019-2020 academic year. In the research, an experimental design with the pretest-posttest control group was used. The group in which the teaching method designed according to the systems thinking approach was applied was determined as the experiment group and the group in which the traditional narrative-based teaching method was applied was determined as the control group. These groups were determined by random selection among the participants. The subject of the experimental application, "Process Costing System" that is a basic subject of cost accounting, was treated according to the systems thinking approach to the experimental group and the traditional narrative-based approach to the control group. Three different measurement tools were used to answer the research questions. The data obtained from Accounting Lesson Attitude Scale, Knowledge Approaches Scale and Academic Achievement Test were analyzed and interpreted by using descriptive statistics, dependent groups t-test, independent group t-test and correlation analysis. According to the posttest data conducted at the end of the experimental research, it was determined that there is a statistically significant difference in favor of the experimental group between the academic achievement scores of the experimental and control group students. It was determined that the learning approaches and attitude scores did not show a statistically significant difference between the groups. Therefore, it has been understood that accounting education based on systems thinking approach has a significant effect on the academic achievement of students, but has no effect on learning approaches and attitude scores. As a result, it has been determined that by using the systems thinking approach in accounting education, students better understand the course subjects, the connections between the subjects and the cause and effect relationships. Moreover, it has been observed that students are more successful in problem solving since they gain a holistic perspective on course topics with a systems thinking approach. Keywords: Accounting Education, Systems Thinking, Learning Approaches, Attitude, Academic Success.