Akademik teşvik sisteminin üniversite öğretim elemanları performansına etkileri: TRC 2 bölgesinde bir araştırma

Abstract

Performans değerlendirme süreci, bireysel ya da örgütsel düzeyde, performansa dair verileri bir araya getirerek analiz etme ve bulgulara dayanarak sonuçlandırma sürecidir. Performans ve onun ölçülebilirliği, örgütlerin başarı düzeyi ile ilişkili olan bir kavramdır. Kurumsal başarının sürdürülebilirliğinin sağlanması performans ölçümünü zorunlu kılmaktadır. Performans ölçümü, özel sektörde olduğu gibi kamu kurumlarında da teşvik ve terfi gibi uygulamalarda dikkate alınmaktadır. Üniversiteler ekonomik, sosyal ve teknolojik alanlarda yenilik getiren ve çığır açan bilimsel çalışmalar yapmak yanında bilim dünyasında saygın bir konuma ulaşabilmeyi de hedeflemektedirler. Bu hedefler doğrultusunda öğretim elemanlarının motive edilerek, bilimsel yayınlarının etkisinin ve görünürlüğünün (kalitesinin) artırılması amacıyla tasarlanan uygulamalardan biri de 2015 yılından itibaren uygulanmaya başlayan "Akademik Teşvik Sistemi'dir. Eğitim, öğretim ve araştırma faaliyetlerini sürdüren yükseköğretim kurumlarının akademik performansının incelendiği bu araştırmada, TRC 2 Bölgesinde yer alan Dicle Üniversitesi ve Harran Üniversitesi öğretim elemanlarının akademik teşvik sistemi ile ilgili algıları, görüş ve düşünceleri incelenmiştir. Her üniversite için toplam öğretim elemanı sayısı esas alınarak istatistiksel olarak hesaplanan minimum anket sayısı belirlenmiştir. Araştırmada verilen temel açıklamaların ardından, performansa dair kavramsal çerçeve oluşturularak, TRC 2 Bölgesi üniversitelerinin 2015-2019 yıllarına ait akademik teşvik verileri derlenmiştir. Bu veriler çeşitli değişkenler açısından incelenmiş, sonuçları tablolarda ortaya konularak karşılaştırılmıştır. Araştırmada aynı zamanda, akademik teşvik sisteminin, akademik teşvik uygulamasından önce ve sonra yayın sayısına olan etkilerini belirlemek amacıyla TRC 2 Bölgesi üniversitelerinin 2010-2019 yıllarına ait yayın sayılarına da yer verilmiştir. Bu kapsamda ilk olarak 2010-2014 yıllarına ait olan yayın sayıları ile 2015-2019 yıllarına ait olan yayın sayıları karşılaştırılarak, akademik teşvik sisteminin yürürlüğe konulmasından önceki ve sonraki süreçte bilimsel çalışmalarda görülen artış ya da azalışlar araştırılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen verilere göre, akademik teşvik sistemi ile birlikte, Dicle Üniversitesi adresli Web of Science'ta taranan yayın sayılarının, atıf sayılarının, atıf etkisinin ve H-Indeksinin azaldığı görülmektedir. Harran Üniversitesi adresli Web of Science'ta taranan yayın sayıları ise artarken, atıf sayıları, atıf etkisi ve H-indeksinin azaldığı fark edilmiştir. Araştırmada ayrıca anket yapılan üniversitelerde akademik teşvik sisteminin üniversite öğretim elemanlarında oluşturduğu algı ve düşünceler de incelenmiştir. Çıkan sonuçlara göre, öğretim elemanları performans ölçümünün kurumsal ve bireysel düzeyde fayda sağladığı ancak akademik teşvik sistemi ile bilimsel çalışmalarda nicel olarak artış olur iken, nitel olarak ise artışın azaldığı saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Performans, Teşvik, Akademik Teşvik, Akademik Teşvik Verileri, Bilimsel Yayın

Performance evaluation process is the process of gathering data belonging to performance at the individual or organizational level, analysing them and finalizing them based on findings. Performance and its measurability are concepts related to success levels of organizations. Ensuring the sustainability of corporate success necessitates performance measurement. Performance measurement is taken into consideration in practices such as incentives and promotions in public institutions as well as in the private sector. Universities aim to achieve a respectable position in the world of science, as well as they seek to conduct innovative and pioneer scientific studies in economic, social, and technological fields. One of the practices designed to motivate academic staff in line with these goals and increase the impact and visibility (quality) of their scientific publications is the "Academic Incentive System", which has been implemented since 2015. In this study, which examines the academic performance of higher education institutions that carry out education, training, and research activities, it was aimed to determine the perceptions, views, and opinions of the academic staff of Dicle University and Harran University about the academic incentive system. Based on the total number of the academic staff in both universities, the minimum number of surveys to be calculated statistically was determined. In the study, after the basic instructions about the research were given, a conceptual framework for performance was formed and academic incentive data of the TRC 2 Region universities regarding the years 2015-2019 were collected. By comparing the number of publications belonging to the years 2010-2014 with the number of publications belonging to the years 2015-2019, the increases or decreases observed in scientific studies before and after the introduction of the academic incentive system were investigated. These data were analysed in accordance with various variables and the results were presented in tables and compared. The study also includes the publication numbers of TRC 2 Region universities regarding the years 2010-2019 as to determine the effects of the academic incentive system on the number of publications before and after the academic incentive practice. According to the data obtained through the research, it is observable that the number of publications, citation numbers, citation effect and H-Index scanned in Dicle University addressed Web of Science decreased after the academic incentive system practice. As for the Harran University addressed Web of Science, it is seen that while the number of scanned publications increased, the number of citations, citation impact and H-Index decreased. As a result of the study, the perceptions and thoughts formed by the academic incentive system in the universities surveyed were revealed. According to the obtained results, it was concluded that the performance evaluation of academic staff provided benefits at the institutional and individual level; however, the academic incentive system provided a quantitative increase in scientific studies but decreased the qualitative increase. Keywords: Performance, Incentive, Academic Incentive, Academic Incentive Data, Scientific Publication