Ortaokul ve lise öğrencilerinin internet bağımlılığı ve problemli internet kullanımının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ortaokul ve lise de öğrenimine devam eden öğrencilerin İnternet bağımlılığı düzeyleri ve problemli İnternet kullanımı durumlarının çeşitli değişkenler açısından incelemek ve İnternet bağımlılığı düzeyleri ve problemli İnternet kullanımı durumları hakkında derinlemesine bir araştırma yapmaktır. Bu nedenle araştırmanın birinci basamağında meta analiz yöntemi kullanılarak, cinsiyetin internet bağımlılığı düzeylerine olan etkisini konu alan çalışmalar incelenerek, cinsiyet faktörüyle internet bağımlılığı arasındaki ilişki açıklanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın ikinci basamağında ise hem nicel hem de nitel modellerin kullanıldığı karma yöntemlerden Açımlayıcı Sıralı Desenden faydalanılarak öğrencilerin İnternet bağımlılığı düzeylerinin hangi yönde ve ne düzeyde olduğu araştırılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda veri toplamak amacıyla kişisel bilgiler formu ile YİBTKF kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda ise öğrencilerin İnternet bağımlılık düzeyleri hakkında daha derinlemesine bilgi toplamak için görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın evreni Malatya ili Yeşilyurt ve Battalgazi merkez ilçelerinde bulunan ortaokul ve liselere devam eden öğrenciler ve öğrenci velileri oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel örneklemini ise ortaokul ve liselerde öğrenimlerine devam eden 1453 öğrenci oluşturmaktadır. Nitel örneklemini ise 14 öğrenci ve 9 veli oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel boyutundan elde edilen veriler için her bir değişken için normal dağılım ölçütlerini sağlayıp sağlamadığını kontrol etmek için normallik testleri, ortalama, medyan, mod, histogram grafiği, basıklık ve çarpıklık değerleri ile Kolmogorov-Smirnov (K-S) değerleri incelenmiştir. Veri seti normallik ölçütlerini sağlamadığı için Non-Parametrik testler (Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis testi, Spearman Sıra Farkları Korelasyon) kullanılmıştır. Nitel boyutu için yapılan görüşmelerin sonucunda elde edilen veriler üzerinde içerik analizi yapılmıştır. Analizlere göre öğrencilerde İnternet bağımlılığı düzeyleri; cinsiyet, okul kademesi, akıllı telefona sahip olup olmama durumu, günlük İnternet kullanım süresi, kullanılan İnternet hizmet türü, kullanım amaçları, sosyal medya kullanım durumu, anne öğrenim durumu, genel olarak algılanan anne tutumu, baba öğrenim durumu, genel olarak algılanan baba tutumu, İnternet kullanımıyla ilgili ailesiyle yaşadıklarını ifade eden durum, ailesinin sosyoekonomik durumu ve akademik başarı değişkenlerine göre farklılaşmaktadır. Kardeş sayısı ve İnternet erişiminde kullanılan araca göre ise İnternet bağımlılığı düzeyleri farklılaşmamaktadır. Araştırmanın nicel ve nitel bulgularının alanyazındaki karşılaştırılmasında destekleyici çalışmalara erişilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara dayalı olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler: İnternet bağımlılığı, problemli İnternet kullanımı, ortaokul öğrencileri, lise öğrencileri, veliler

The main purpose of this study is to examine the Internet addiction levels and problematic Internet use of students continuing their education in secondary and high schools, and to conduct an in-depth study on Internet addiction and problematic Internet use situations in terms of various variables. For this reason, in the first step of the research, by using meta-analysis method, the studies on "the effect of gender on internet addiction levels" were examined and the relationship between the gender factor and internet addiction was tried to be explained. In the second step of the study, the direction and level of Internet addiction of the students were investigated by using Exploratory Sequential Design, which is a mixed method, in which both quantitative and qualitative models are used. In order to collect data in the quantitative dimension of the research, personal information form and YİBTKF were used. In the qualitative aspect of the study, interviews were conducted to gather more in-depth information about students' Internet addiction levels. The population of the study consists of students attending secondary schools and high schools in Yeşilyurt and Battalgazi central districts of Malatya province and their parents. The quantitative sample of the study consists of 1453 students who continue their education in secondary and high schools. Qualitative sample consists of 14 students and 9 parents. For the data obtained from the quantitative dimension of the study, normality tests, mean, median, mode, histogram graph, kurtosis and skewness values and Kolmogorov-Smirnov (K-S) values were examined to check whether they met the normal distribution criteria for each variable. Non-Parametric tests (Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis test, Spearman Rank Difference Correlation) were used because the data set did not meet the normality criteria. Content analysis was performed on the data obtained as a result of the interviews made for the qualitative dimension. According to the results, students' Internet addiction levels differ significantly according to variables of gender, student level, whether or not they have a smartphone, daily Internet usage time, Internet service type used, purpose of use, social media usage status, maternal education status, generally perceived maternal attitude, father education, generally perceived attitude of the father, expressing their experience with the family regarding Internet use, the socioeconomic status of the family and academic success. Internet addiction levels do not differ according to the number of siblings and the means used for Internet access. Supporting studies were found in the comparison of the quantitative and qualitative findings of the study in the literature. Various suggestions were made based on the results obtained from the research Keywords: Internet addiction, problematic Internet use, middle school students, high school students, parents