Malatya il merkezinde çalışan sağlık personelinin iş doyumu ve etkileyen faktörler

Abstract

Giriş ve Amaç: Meslekte gelir ve çalışma ortamı iş doyumunu etkileyen önemli faktörlerden biridir. Bu araştırma, Malatya il merkezinde birinci - ikinci basamak sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan personelin iş doyumu düzeyi ve bunu etkileyen faktörleri analiz etmek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte olan araştırma evrenini 2006 ve 2007 yıllarında Malatya il merkezinde birinci ve ikinci basamak sağlık kurumlarında görev yapan hekim ve yardımcı sağlık personelinden oluşan 1571 kişi oluşturmaktadır. Evrenin %22,97'sini uzman hekim ve hekim (362 kişi), %67,09'unu ebe-hemşire (1053 kişi), %9,92'sini sağlık memurları (156 kişi) oluşturmaktadır. Her kurumda çalışan sağlık personelinin en az yarısına ulaşma hedef edinilmiş ve tüm kurumlardan toplam meslek ağırlıkları dikkate alınarak basit rastgele örneklem yöntemi ile 847 sağlık personeline ulaşılmıştır. Örneklemin kapsama oranı %54 olmuştur. Yapılan çalışmada geçerlik güvenirlikleri bilinen ?Minnesota İş Doyum Anketi?, ?İş Doyumu Ölçeği?, ?Çalışanlarda Tükenmişlik İş Doyumu ve Sosyodemografik Anket Formu? ve ?Çalışan Memnuniyetini Değerlendirme Anket?lerinden faydalanarak bu çalışmaya özgü geliştirilmiş bir ?anket? kullanılmıştır. Çalışma SPSS 11.5 paket programından değerlendirilmiş, analizlerde ki kare, t testi, Kolmogorow Smirnow, varyans analizi ve çoklu karşılaştırmalar ile korelasyon analizi yapılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan 847 sağlık personelinin %45,7'si birinci basamakta (387 kişi), %54,3'ü ise ikinci basamakta (460 kişi) görev yapmaktadır. Çalışanların %26,6'sı hekim ve uzman hekim (225 kişi), %73,4'ü ise ebe, hemşire ve sağlık memurudur. Birinci basamaktaki çalışanların %56,6'sı mesleğinden kazandığı parayı yeterli bulmazken, bu oran ikinci basamakta %43,4'e inmektedir(p<0.05). Yardımcı sağlık personeli meslekten kazanılan paranın yetersiz olduğunu %76,5 oranı ile hekimlerden 3,25 kat daha fazla belirtmektedirler(p<0.05). Tüm sağlık personelinin %90,7'si iş doyumunun tam olmadığını; neden olarak da personelin %75,4'ü aldığı maaş ve diğer ödemeleri, %71,1'i amirlerinden gördüğü desteği tatmin edici bulmadığını belirtmiştir. Birinci basamakta döner sermaye, ikinci basamakta ise performans uygulamasına rağmen bu oran oldukça yüksektir. Birinci basamak çalışanlarının %81,3'ü döner sermaye miktarını yetersiz bulurken, ikinci basamak çalışanlarının %65,7'si yetersiz bulmaktadır(p<0.05). Sağlık personelinin %82,9'u döner sermaye dağılımında adaletsizlik olduğunu, %76,4'ü birinci basamakta, %49,4'u ise da ikinci basamakta verilen aylık dışı ödeme sisteminden memnun olmadıklarını belirtmişlerdir. Birinci ve ikinci basamakta yapılan ödeme miktarları arasında farklılık olması ayrıca bir başka memnuniyetsizlik yaratmaktadır. Genel çalışma ortamını değerlendirmeyi sağlayan; fiziki koşul, ortam, yeterli donanım ve kurumun temizliği yönünden beraberce dikkate alındığında sağlık personelinin %72,8'i bu değişkenlerden en az birini yetersiz bulduklarını belirtmişlerdir Aile hekimliği uygulamalarının iş doyumu ve motivasyon üzerindeki etkilerinin nasıl olacağı araştırıldığında; personelin %36,8'i motivasyonunu artırmayacağını belirtmiştir. Birinci basamak sağlık personelinin % 42,7'si, ikinci basamağın %33'ü aile hekimliği sisteminin motivasyonu artırmayacağını belirtmiş olup ikisi arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir (p<0.05). Ayrıca birçok personelin aile hekimliği sistemi konusunda yeterli bilgiye sahip olmamalarından kaynaklanan kararsızlığın olduğu göze çarpmaktadır. Sonuç: Tüm sağlık personelinde `tam iş doyumu' yüksek oranda gerçekleşmemektedir. Bu oran birinci basamakta çalışan sağlık personelinde düşük gelir nedeniyle daha yüksektir. Birinci ve ikinci basamak sağlık kuruluşlarında ek ödemelerin dikkatlice ve adaletli bir şekilde düzenlenmesi, çalışma ortamının ve fiziki koşulların çalışanların ihtiyaçlarını karşılayabilecek düzeye çıkarılması iş verimi açısından önemli faktörler olduğu söylenebilir. Aile hekimliği uygulamalarında yaşanan belirsizlik, henüz bu uygulamaya geçmemiş olan ilimizdeki personelin iş doyumu ve motivasyonu üzerinde de nasıl etki edeceği konusunda ki düşüncelerinde ki belirsizlikle paralellik göstermektedir Anahtar Kelimeler: İş doyumu, motivasyon, personel memnuniyeti

Introduction and Purpose: Income and working environment is one of the most important factors affecting job satisfaction in the profession. This survey has been conducted to analyze job satisfaction level of personnel employed at primary and secondary level health institutions and in Malatya province center and factors affecting their job satisfaction. Material and Method: The population of the survey in cross-sectional type is comprised of 1571 doctors and assistant health care personnel employed at primary and secondary level health institutions in Malatya province between 2006-2007 years. 22,97 % of the population is composed of doctors and specialist doctors (362 people), 67,09 % mid-views (1053 people), 9,92 % health care officers (156 people). Reaching at least half of the health care personnel employed at each institution was aimed at and 847 health care personnel has been reached by simple random sampling method taking total occupational density of all institutions into consideration. Coverage ratio of sampling is 54%. "Minnesota Job Satisfaction Questionnaire", "Job Satisfaction Scale", "Burnout, Job Satisfaction and Socio-demographic Questionnaire Form? and ?Questionnaire for the Assessment of Employer Satisfaction ?, validity and reliability of which are known, have been utilized and a "questionnaire" specifically developed for this study has been used. The study has been evaluated in SPSS 11.5 program, ki-square test, t test, Kolmogorow Smirnow, variance analysis and multiple comparisons and correlation analysis were performed. Findings: 45, 7 % of 847 healthcare personnel participating to the survey are employed at primary level (387 people) and 54,3 % of them are employed at secondary level (460 people). 26,6 % of the employees are doctors and specialist doctors (225 people), 73, 4% of them are mid-views and health care officers. 56,6 % of the employees working in primary level are not satisfied with the money they earn, however this ratio decreases to 43,4 % at secondary level (p<0.05). By 76,5 % assistant health care personnel indicate 3,25 times more than the doctors that money earned from the occupation is insufficient (p<0.05). 90, 7 % of all health care personnel mentioned that they do not have full job satisfaction and 75, 4 % of them showed salaries and other payment, 71,1 % of them showed insufficient support of their superiors as a reason. Despite circulating capital in primary level and performance application in secondary level, this ratio is quite high. In primary level 81,3 % of the employees find circulating capital insufficient, this number is 65,7 % among secondary level employees (p<0.05). 82,9 % of the health care personnel mentioned that there is an injustice in distribution of circulating capital, 76,4 % of primary level and 49,4 % of secondary level employees stated that they are not satisfied with monthly extra-payment system. Having differences in payment amounts in primary and secondary levels also create dissatisfaction. When physical condition, environment, adequate furnishing and cleanliness of the institution, which enable evaluation of general working environment, are jointly taken into consideration, 72,8 % of health care personnel mentioned that they find at least one of these variables insufficient. When effects of family practice on job satisfaction and motivation are searched; 36,8 % of the personnel stated that it shall not increase motivation. 42,7 % of primary level health care personnel and 33 % of secondary level health care personnel stated that family practice shall not increase motivation and a meaningful difference has been determined in between the two (p<0.05). Besides, it is striking that there is an indecision resulting from the fact that many of the personnel lacks sufficient information on family practice system. Result: ?Full job satisfaction? among all health care personnel is not realized at high level. This ratio is even higher among primary level health care personnel due to low income level. Careful and fair arrangement of additional payments among primary and secondary level healthcare personnel, development of working environment and physical conditions so as to cover requirements of employees can be called as important factors in terms of job efficiency. Ambiguity in family practice applications is in parallel with ambiguities in thoughts regarding its reflections on job satisfaction and motivation of our personnel employed in our province which has not carried this into execution. Key Words: Job satisfaction, motivation, personnel's satisfaction