Periton diyalizi hastalarındaki psikiatrik bozuklukların serum pro-ntbnp, kan basıncı, yaşam ve uyku kalitesi üzerine etkisi

Abstract

Amaç: Diyaliz hastalarında psikiyatrik ve sosyal bozukluklar sık saptanmaktadır ve kronik böbrek yetmezliği hastaların yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Çalışmamızın amacı hastalarda mevcut psikiatrik bozuklukların sıvı yüklenmesine, nutrisyonel duruma, uyku kalitesine ve yaşam kalitesi üzerine etkisini değerlendirmekti. Materyal metod: Bu çalışmaya İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi (İÜTF) periton diyaliz polikliniğinde takibi yapılan 33 hasta alındı. Hastaların yaş, cinsiyet, meslek, sosyo-demografik özellikleri periton diyalizi (PD) süresi, kronik böbrek hastalığı (KBH) süresi, böbrek hastalığının primer nedeni kaydedildi. Hastaların psikiyatrik değerlendirme yapıldığı klinik kontrolde ve önceki son 6 ay içinde aylık kontrollerindeki hemoglobin, hematokrit, üre, kreatinin, albümin, fosfor, N-terminal brain-type natriuretic peptide (pro-NTBNP), kalsiyum, fosfor, parathormon, idrar volüm, Kt/V, periton diyalizi seansında sistolik ve diyastolik kan basınçları, değerleri takip dosyalarından elde edildi. Hastalarda yaşam kalitesini değerlendirmek için SF-36, depresyonu değerlendirmek için Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ), anksiyete düzeyini belirlemek için Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ) uyku kalitesini değerlendirmek için de Pitssburgh uyku kalite indeksi (PUKİ) uygulandı.. Bulgular: Bu hastaların 19'u kadın (%57,5), 14'ü (%42,5) erkekti. Ortalama yaş 59,9±14,4 idi. Ortalama KBY süresi 116,5±76,2 ay ortalama PD süresi 70,5±56,3 ay idi. Çalışmamızda periton diyalizi hastalarının % 33,3' ünde depresyon bozukluğu, % 81,8' inde anksiyete bozukluğu, % 69,9'unda uyku kalitesini kötü olarak saptadık. Cinsiyet yönünden depresyon, anksiyete bozukluğu ve kötü uyku kalitesi yönünden bir fark saptanmadı. Çalışmamızda Beck Depresyon Ölçeği'ne göre depresyonu olan ve olmayanlar arasında yaş, SAPD süresi, KBY süresi arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Depresyonu olanlarda depresyonu olmayanlara göre anksiyete (p=0,026) ve PUKI skoru (p=0,012) anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Yaşam kalitesi ölçeklerine bakıldığında depresyonu olan grupta genel sağlık (p=0.009), canlılık (p=0.007), mental sağlık (p=0.015) ve mental skala (p=0.036) anlamlı derecede düşük izlendi. Depresyonu olanlar ile olmayanlar arasında ise yaşam kalitesi komponentlerinden fiziksel işlev, fiziksel rol, vücut ağrısı, sosyal işlev, emosyonel rol, fiziksel skala arasında anlanmlı farklılık bulunamadı (p>0.05). Beck Ankaiyete Ölçeği'ne göre anksiyetesi olan ve olmayan PD hastaları arasında Yaş, PD süresi, KBY süresi, depresyon ve uyku bozukluğu açısından anlamlı farklılık izlenmedi (p>0.05). Anksiyete durumuna göre yaşam kalitesi ölçeklerinden anksiyetesi olan PD hastalarda fiziksel işlev (p=0.021), vücut ağrısı (p=0.040), genel sağlık (p=0.024), canlılık (p=0.001) ve mental sağlık (p=0.040) puanları anlamlı derecede düşük izlendi. Anksiyetesi olanlar ile olmayanlar arasında yaşam kalitesi komponentlerinden fiziksel rol, sosyal işlev, emosyonel rol, fiziksel skala arasında anlamlı farklılık saptanmadı. Genel sağlık, canlılık ve mental sağlık puanları hem depresyonu olan hemde anksiyetesi olan grupta düşük bulundu (p>0.05). Çalışmamızda Pittsburg Uyku Kalite İndeksi'ne göre iyi uyku kalitesi olan PD hastaları (global PUKI skoru ≤ 5 olanlar) ile kötü uyku kalitesi olan PD hastaları (PUKİ > 5) arasında yaşam kalitesinin komponentleri olan sosyal işlev ve fiziksel skala arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptandı (sırasıyla p=0,038 ve P:0,010). Uyku kalitesi kötü olan PD hastalarının sosyal işlev ve fiziksel skala puanları daha düşüktü. Uyku kalitesi kötü olanlar ile olmayanlar arasında yaş, PD süresi, KBY süresi, depresyon, anksiyete diğer yaşam komponentleri (fiziksel işlev, fiziksel rol, vücut ağrısı, genel sağlık, canlılık emosyonel rol,mental sağlık, mental skala) arasında anlamlı farklılık saptanmadı (p>0.05). Uyku kalitesi iyi olanlar ile olmayan,depresyonu olan ve olmayan, anksiyetesi olan ve olmayan PD hastalarının regresyon analizi ile hesaplanan geriye dönük 6 aylık laboratuar ölçeklerindeki ortalama değişim (slope) yönünden karşılaştırılmasında anlamlı bir farklılık saptanmadı (p>0.05). Anksiyetesi olan ve olmayan hasta grubuna bakıldığı zaman Beck anksiyete ölçeği yapıldığı andaki son kontrollerinde anksiyetesi olan grupta hemoglobin ve hematokrit değerleri anksiyetesi olan grupta olmayan gruba göre anlamlı derecede düşük izlendi.(sırasıyla p=0,004;p=0,004). Anksiyetesi olan grupta PRO BNP ve sistolik tansiyon değerleri anksiyetesi olmayan grupla kıyaslandığı zaman anlamlı derecede yüksekti (Sırasıyla p=0,024;p=0,035). Depresyonu olan ve olmayan grupta beck depresyon ölçeği uygulandığı andaki, Pittsburg Uyku Kalite İndeksi'ne göre uyku kalitesi kötü olan ve iyi olan grup arasında PUKİ testi uygulandığı andaki laboratuar değereleri arasında anlamlı farklılık saptanmadı (p>0.05). Sonuç: Sonuç olarak uyku kalitesi bozukluğu, anksiyete, depresyon periton diyalizi hastalarında sık saptanan problemlerdir. Bu problemler hastaların yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkilemektedir. Anksiyete bozukluğu olanlarda hemoglobinde düşüklük, sıvı yüklenmesini gösteren Pro-NT BNP ve sistolik kan basıncı yüksekliği daha sık saptanmaktadır.

Aim: Psychiatric and social disorders are common among dialysis patients and chronic renal failure (CRF) affects life quality of patients negatively. The aim of our study is to evaluate the effect of psychiatric disorders on fluid retention, nutritional status, sleep quality and life quality. Material and methods: Thirty three patients who were followed at peritoneal dialysis outpatient clinic of Inonu University Medicine Faculty were enrolled into the study. Patients' age, gender, profession, sociodemographıcal features, duration of peritoneal dialysis (PD) and CRF , primary reason for renal disease were recorded. Hemoglobin, hemotocrit, urea, creatinine, albumin, phosphore, N terminal brain natriuretıc peptid (proNTBNP), calcium, parathormone levels, urine volume, systolic and diastolic blood pressure during peritoneal dialysis were recorded from follow up files at the clinical psychiatric evaluation and at the monthly controls during the past six months. Short form-36 (SF-36) was used in order to evaluate life quality of patients, beck depression scale (BDS) was used to in order to evaluate depression, beck anxiety scale(BAS) was used in order to evaluate level of anxiety, pittsburgh sleep quality index was used in order to evaluate sleep quality. Findings: Of all patients, 19(57,5%) patients were female 14(42,5) were male, mean age was 59,9±14,4 years,mean CRF duration was 116,5±76,2 months,mean PD duration was 70,5±56,3 months. We found that 33,3% of all PD patients had depression disorder, 81,8% had anxiety disorder, 69,9% had bad sleep quality. There was no difference in terms of depression, anxiety disorder and bad sleep quality between genders. There was no significant difference in terms of age, continuous ambulatory peritoneal dialysis(CAPD) duration CRF duration between patients with or without depression according to Beck depression scale at our study. At patients with depression, anxiety (p=0,026) and PUKI (p=0,012) scores were significantly higher compared to those of patients without depression. When life quality scales were evaluated, general health (p=0,012),, vitality (p=0.007), menthal health (p=0.015) and menthal scala (p=0.036) were significantly lower at the group of with depression. There was no significant difference at life quality components such as physical function,body pain,social function,emotional role, physical scale between patients with or without depression (p>0.05). There was no significant difference in terms of age, CAPD and CRF durations, depression and sleep disorder between patients with or without anxiety according to BAS (p>0.05). At patients with anxiety, life quality scales such as physical function(p=0.021), body pain (p=0.040) general health(p=0.024), vitality (p=0.001) and menthal health (p=0.040) scores according to anxiety status were significantly low. There was no significant difference in terms of life quality components such as physical role, social function,emotional role, physical scale between patients with or without anxiety (p>0.05). General health , vitality and menthal health score were low both in patients with depression and with anxiety. In our study there was a statistically significant difference in terms of life quality components such as social function and physical scale between PD patients with good sleep quality (Pittsburgh Sleep Quality Index(PUKI) score ≤ 5) and PD patients with bad sleep quality(PUKİ > 5) according to Pittsburgh Sleep Quality Index(PUKI) (p=0,038 and p:0,010). Social function and physical scale scores were lower at PD patient wih bed sleep quality. There was no significant difference in terms of age,CAPD and CRF durations,depression,anxiety, and other life quality components (physical function, physical role,body pain, general health ,vitality, emotional role, emotional health, menthal scale) between patients with or without bed sleep quality (p>0.05). There was no significant difference when mean change (slope) at laboratory measurements ( Hemoglobin, , albumin, phosphore, proNTBNP, parathormone, weight change,urine volume, systolic and diastolic blood pressure) of the last six months were calculated with regression analysis at PD patients with or without good sleep quality, with or without depression, with or without anxiety. Hemoglobin and hematocrite levels at the patients with anxiety were significantly lower than those of patients without anxiety at the last control where Beck anxiety scales were performed (p=0.004, p=0.004, respectively). Pro NTBNP and systolic blood pressure levels were significantly higher at the patients with anxiety, compared to those of the patients without anxiety (p=0.024, p=0.035, respectively). There was no difference at laboratory values at the moment when Beck depression scale was performed and at the moment when PUQI test was performed between groups with good or bad sleep quality according to Pittsburg Sleep Quality Index (p>0.05). Conclusion: Conclusively, sleep quality disorder, anxiety, depression are common problems among periton dialysis patients. These problems affect the life quality of patients negatively. Low levels of hemoglobin, and increase at parameters suggesting fluid retention like pro-NT BNP and systolic blood pressure are observed more frequently at patients with anxiety