Karaciğer nakli sonrası gelişen sepsiste mortalitenin öngörülebilmesi

Abstract

Amaç: Son dönem kronik karaciğer hastaları için karaciğer nakli kalıcı tedavi olanağı sunan seçkin bir yöntemdir. Karaciğer nakli sonrası erken ve geç dönem mortalite nedenleri arasında sepsis ve sepsisle iliĢkili Çoklu Organ Yetmezliği (ÇOY) önemini korumaktadır. ÇalıĢmamızda, karaciğer nakli sonrası erken dönemde yoğun bakımda yatan sepsis hastalarının klinik ve laboratuvar özelliklerini ve fizyolojik skorlarını inceleyerek bu hasta grubunda mortaliteye etki eden faktörleri ve bunların hastaların prognozunu öngörmedeki yerini ortaya koymayı amaçladık. Gereç ve yöntem: Ġnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsünde Ocak 2016–Mart 2017 tarihleri arasında karaciğer nakli yapılan 277 hastanın kayıtları, prospektif olarak kayıt edilen veri bankasından, retrospektif olarak gözden geçirildi. ÇalıĢmaya 18 yaĢından büyük, karaciğer nakli sonrası ilk 90 günlük dönemde sepsis tanısı alıp yoğun bakımda takip edilen ve intravenöz immünglobulin (IVIG) kullanan hastalar dahil edilip, verileri retrospektif olarak incelendi. Prokalsitonin, CRP (C-reaktif Protein), beyaz küre (WBC), trombosit, kreatin gibi laboratuvar parametrelerine ek olarak hasta kayıtları yardımıyla MELD (Model For End-Stage Liver Disease), kesitsel organ yetmezliği değerlendirme (SOFA), hızlı SOFA (qSOFA) ve BasitleĢtirilmiĢ Akut Fizyolojik Skor-2 (SAPS II) skorları hesaplandı. Bulgular: ÇalıĢmaya dahil edilen toplam 32 hastanın 21'i (%65.62) erkek, 11‟i (%34.37) kadın cinsiyet idi. Ortalama yaĢ 47,78±11,7 idi. Demografik özellikler, yoğun bakım nitelikleri, laboratuvar parametreleri ve skorlama sistemleri; mortalite tahminindeki rolleri açısından karĢılaĢtırıldı. serum laktat düzeyi (p=0,03), sodyum düzeyi (p=0,02), 24 saatlik idrar çıkıĢı (p<0,001), GKS (p=0,04), SAPS II skoru (p=0,003), SOFA skoru (p=0,02) ve Acinetobacter enfeksiyonları (p=0,04), mortalite tahmininde, iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bulundu. Karaciğer nakli endikasyonları, BMI, sepsis tanısı konulduğu gün, MELD skoru, trombosit ve WBC, CRP, prokalsitonin, INR, fibrinojen, NLO, kreatinin, BUN, kan gazında ; bikarbonat düzeyi, PaO2, FiO2, düzeyleri, PaO2/FiO2 oranı, mortalite tahmininde istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı. Sonuç: ÇalıĢmamızda, karaciğer nakli sonrası geliĢen sepsisin mortalite ile sonuçlandığı hastalarda, 24 saatlik idrar çıkıĢı istatistiksel olarak anlamlı ölçüde düĢük bulunmuĢtur (p<0,05). Yine benzer Ģekilde serum laktat düzeyi ve SAPS II skoru mortalite ile seyreden grupta istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulunmuĢtur (p<0,05). Karaciğer nakli yapılan hastalar, sepsis kliniği ortaya çıktığında, nakil alıcısı olmayan hastalara göre farklı klinik ve laboratuvar özellikler sergilemeye adaydır. Bu farklılık, muhtemel mortalite ve morbiditelerin öngörülmesini güçleĢtirebilmektedir. Bu hasta grubunun özellikleri göz önüne alınarak kullanılacak laboratuvar testleri ve fizyolojik skorlama sistemlerini kombine eden yeni çalıĢmalar, karaciğer nakil hastalarına sepsisin tanı ve mortalitesinin öngörülmesinde daha etkin bir yaklaĢım sergileyecektir.

Aim: Liver transplantation is a unique and definitive treatment for end stage chronic liver disease patients. Sepsis and sepsis related multiple organ failure is amongly leading causes of mortality following early and late postoperative course of liver transplantation. Our aim is to study clinical and laboratory features, physiological scores of patients underwent intensive care unit treatment due to sepsis in early postoperative period and determine factors among these that interfere mortalty and can predict prognosis. Patients and method: Medical records of 277 patients underwent liver transplantation from january 2016 to march 2017 in Inonu University Liver Transplantation Institute are reviewed retrospectively. 32 patients fullfilling the inclusion criteria of age >18 years and admission to the intensive care unit with a diagnosis of sepsisin the first 90 days following liver transplantation are included in the study. MELD, SOFA, qSOFA, SAPS II scores are calculated using patients records. Results: A total of 32 patients (11 male) with the mean age of 47,78±11,7 years and who were diagnosed as sepsis were included in the study. General demographical and ICU characteristics, laboratory parameters on the day of sepsis and scoring systems were compared for their role of mortality prediction. Serum lactate level (p=0,03), sodium levels (p=0,02), urine output /24h (p<0,001), GCS score (0,04), SAPS II (0,003), SOFA score (p=0,02) and acinetobacter infections (p=0,04) were statistically significant for mortality prediction between two groups. Indications for liver transplantation, BMI, sepsis diagnosis day, MELD score, platelet count, WBC count, procalcitonin level, CRP level, INR, fibrinogen level, NLO, creatinine level, BUN, blood gase analysis results; bicarbonate level, PaO2, FiO2, PaO2/FiO2 ratio were not statistically significant for mortality prediction. Conclusion: In our study, amount of urine output collected in 24 hours of sepsis patients following liver transplantation which resulted in mortality was decreased which was statistically significant (p<0,05). Similarly, serum lactate level,SOFA and SAPS II score of sepsis patients following liver transplantation which resulted in mortality were elevated which were statistically significant (p<0,05). Liver transplantation patients are prone to display distinct clinical and laboratory features following onset of sepsis when compared with patients without transplantation history. This difference complicates 36 prediction of possible mortality and morbidity. New studies combining laboratory tests and physiological scores considering features this patient group would contribute more effectively in predicting mortality and morbidity of sepsis in liver transplantation patients