Yerellik (Subsidiarite) İlkesinin Türk Yerel Yönetim Dizgesinde Uygulanabilirliğinin İrdelenmesi

Abstract

Öz:1980'lerde başlayan süreç, dünyada "küreselleşme" olarak anılmaktadır. Bu süreçte, özellikle şu iki konu tartışılmaktadır: 1) Devletin hizmet alanı (yani devletin küçültülmesi), 2) Yerleşik kavram ve kuramların anlamı. Bu iki konunun sorgulanması, devletin işleyişindeki temel sorunlara yönelik yeni "kavramların", "kuramların" ve "ilkelerin" ortaya konmasını gerekli kılmıştır. Yerelleşme, özerkleşme, bölgeselleşme, özelleştirme, sivilleşme ortaya konan bu kavramlardan bazılarıdır. Yerellik ilkesinin uygulanabilirliği üzerine belirgin iki görüş farklılığı bulunmaktadır: Birincisi, bu ilkenin federal yapılı ülkeler veya etnik yapı farklılığı bulunmayan Batılı gelişmiş ülkeler için geçerli olduğu görüşüdür. İkincisi ise, demokrasi ile yönetilen her ülkede uygulanabilir ve demokratikleşmeyi de sağlayan bir ilke olduğunu savunan görüştür. Öte yandan yerellik ilkesi, AB'nin kullandığı merkezi yetkilerin, yerel yönetimler düzeyinde paylaşımını öngörmektedir. Bu bağlamda bu ilke, merkezi yönetimin karışmacılığına karşı da bir güvence olarak değerlendirilmektedir. Ülkemiz açısından konuya yaklaştığımızda şunları söyleyebiliriz: Türkiye üniter yapılı bir ulus devlettir ve bazı etnik ye demokratik sorunları vardır. Türkiye gibi ülkelerde bu ilkenin uygulanması nasıl sonuçlar ortaya çıkaracaktır? Bu, ülkemiz açısından çok önemli bir sorudur. "Batıda uygulanan her yöntem iyidir" anlayışıyla hareket ederek, yerellik ilkesini aynen uygulamak, çözüm olmaktan çok yeni sorunların kaynağı olabilir. Bu nedenle, yerellik ilkesinin ülkemiz yönetim yapısına uygunluk derecesi üzerinde bilimsel çalışmalara dayalı daha ciddi tartışmalar yapılmalıdır. İşte bu çalışmanın temel amacı da, yerellik ilkesinin ülkemiz yerel yönetimlerinde yaşanan sorunlar için tercih edilebilir bir çözüm yolu olup olamayacağını irdelemektir. Başlık (İngilizce): Öz (İngilizce):The process of globalization has brought out two topics into the discussion: (1) The service area of the state (or reducing the service area of the state); (2) The reexamination of the traditional concepts. An inquiry about these topics necessitates new "concepts", "theories" and "principles" such as subsidiarity principle, autonomy, regionalization, privatization and strengthening civic character. There are two basic approaches about the applicability of the subsidiarity'principle: the first one argues that subsidiarity principle can be applied in countries with federal administrative systems or in developed Western countries without ethnic separation problems. According to the second approach this principle is a democratic and progressive principle and can be applied in any democratic country. Furthermore, the subsidiarity principle implies that, the authority of the European Union will be shared by local administrative units. Therefore, the subsidiarity principle will work as a tool which will limit the intervention of the central administration. If we approach the issue from the point of Turkey, we can state that: Turkey is a unitary nation-state and has certain democratic and ethnic problems. What kinds of problems will be resulted by the application of the subsidiarity principle in such a structure? The answer of this question is very important for Turkey. If we adopt the view that "methods which are good for Western countries will be good for Turkey", then the application of subsidiarity principle in Turkey may cause new problems, instead of solving the existing ones. Thus, new scientific research should be undertaken to test the appropriateness of the subsidiarity principle for the Turkish administrative system. The purpose of this article, therefore, is to analyze the principle of subsidiarity, and its appropriateness for Turkey with respect to the problems of local administrations.