HAVA KİRLİLİĞİ İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ

Abstract

Öz:Çevre kirliliğinin en önemli sebepleri artan sanayileşme ve kentleşmedir. Ülkeler için hedeflenen ekonomik büyüme gerçekleştirilirken çevre tahribatları da ekonomik büyümenin ilk zamanlarında artış göstermektedir. Gelişme düzeyi arttıkça teknoloji yoğun gerçekleştirilen çevre dostu üretimler çevre kirliliğini bir oranda azaltsa da yine de alınan önlemler çevre tahribatını azaltmada yeterli olmamaktadır. Bu yüzden çevre kirliliği ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki çevre ekonomisi literatüründe sürekli ilgi çeken bir konu olmuştur. Bu çalışmada; Türkiye’nin 1960-2013 dönemlerini kapsayan hava kirliliği göstergesi olarak karbondioksit (CO2) gazı emisyonu, ekonomik büyüme göstergesi olarak da gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) verileri kullanılarak hava kirliliği ve ekonomik büyüme arasındaki uzun dönemli ilişki incelenmiştir. Bağımlı değişken olarak CO2 değişkeni ve bağımsız değişken olarak da GSYİH değişkeni kullanılmıştır. Yapılan Zivot Andrews (1992) birim kök testi sonucunda seriler birinci dereceden bütünleşik bulunmuştur. Ardından Gregory Hansen (1996) eşbütünleşme testi uygulanarak değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişki incelenmiştir. Gregory Hansen kırılmalı eşbütünleşme testi sonucuna göre Türkiye’nin 1960-2013 dönemlerine ait hava kirliliği ile gelir verileri arasında rejim değişimi modeli uzun dönemli ilişki bulunmuştur. Başlık (İngilizce):ECONOMETRIC ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN AIR POLLUTION AND ECONOMIC GROWTH Öz (İngilizce):The most important causes of environmental pollution are increasing industrialization and urbanization. While targeted economic growth for the countries is being carried out, environmental destruction is also increasing in the early years of economic growth. As the level of development increases, environmentally friendly products that use the technology intensively reduce the environmental pollution, but the measures taken are not sufficient to reduce environmental damage. Therefore, the relationship between environmental pollution and economic growth has been a subject of constant interest in the environmental economics literature. In this study; Turkey’s covering the 1960-2013 period, carbon dioxide as air pollution index (CO2) emissions and economic growth as an indicator of the gross domestic product (GDP) using data from a long period relationship between air pollution and economic growth were investigated. The CO2 variable is used as the dependent variable and the GDP variable is used as the independent variable. As a result of the unit root test of Zivot Andrews (1992), the series were found to be integrated in the first order. Then Gregory Hansen (1996) a cointegration test applied long period relationship between variables investigated. According to the results of the Gregory Hansen cointegration test, there was found a regime change model long period relationship between air pollution and income in Turkey for the period 1960-2013.