Abstract:
Öz
Öğrenme güçlükleri bireylerin akademik başarılarına olumsuz yönde etki edebilmektedir ve okuma, yazma, matematik, okuduğunu anlama ve konuşma gibi birçok alanda görülmekle birlikte bu güçlükler bireyden bireye farklı boyutlarda ve etkilerde kendini gösterebilmektedir. Bu alanlardan biri olarak okuduğunu anlama, bireylerin bir metni okuma ve okuduklarını anlama becerileriyle ilişkili olup hayat boyu hem akademik hem de kişisel öğrenmeleri için oldukça önemli bir beceridir. Alanyazın incelendiğinde, özel öğrenme güçlüğü olan bireylere yönelik birçok müdahale çalışması bulunmakla birlikte okuduğunu anlama alanına yönelik oldukça sınırlı sayıda çalışma gerçekleştirildiği görülmektedir. Dolayısıyla bu araştırmada, özel öğrenme güçlüğü olan bireylerin okuduğunu anlama becerileri konusunda 2000-2017 yılları arasında yapılmış müdahale çalışmalarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, üniversitelerin e-kütüphanelerindeki veri tabanlarından faydalanılarak, Google Akademik, ERIC, ProQuest, EBSCOHost, SAGE ve Elsevier Science Direct gibi veri tabanlarında tarama gerçekleştirilmiş ve araştırmaya dâhil edilme ölçütlerini karşılayan 21 makaleye ulaşılmıştır. Ulaşılan makaleler alanyazındaki derleme çalışmaları ve uzman görüşleri doğrultusunda oluşturulan; “amaç, katılımcı özellikleri (sınıf düzeyi, cinsiyet, sayı, yaş), yöntem (araştırma desenleri), yazar sayıları, çalışmanın yayınlandığı yıl, çalışmanın yapıldığı dil ve bulgular” kategorilerine göre incelenmiştir. İncelenen makale bulguları, en çok çalışmanın hikâye haritası ve kendini yönetme stratejilerinin etkililiğine yönelik yapıldığını ortaya koymaktadır. Ayrıca çalışmaların katılımcıları açısından erkek katılımcıların sayısal anlamda daha fazla olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra makalelerde incelenen katılımcıların çoğunluk olarak ortaokul düzeyinde oldukları belirlenmiştir. Bu araştırma kapsamında incelenen makalelerde kullanılan stratejiler Türkiye’de hem özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilere hem de diğer gruplara yönelik uygulanabilir. Ayrıca, özel öğrenme güçlüğü olan bireylerin okuduğunu anlama becerilerine yönelik müdahale çalışmalarının artarak devam ettirilmesi ve kullanılan farklı stratejilerin etkililiklerinin karşılaştırılmasının yararlı olacağı düşünülmektedir.
