Öz:Beklenti yaşamdaki öncelikleri belirleyerek bireyin davranışlarını yönlendirir. Zaman içerisinde değişen sosyal yapı, “iyi yaşam” anlayışıyla birlikte beklentileri de yeniden şekillendirir. İçsel bir yaşam değerine sahip olan ölüm, yaşama anlam katan, yaşamı düzenleyen bir olgu olarak önem taşır. Ölüme yüklenen anlamlarla birlikte yaşamdan beklentiler de değişir. Yaşamdan beklentiler, gelecek için öngörülerdir ve yaşamımızın her alanını etkiler. Yaşamdaki önceliklerin değişimi, ihtiyaçlara, değerlere, yaşam tarzına yansımaktadı. Bu çalışmada Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde yaşayan bireylerin yaşamdan beklentilerini ve bu beklentileri etkileyen sosyodemografik değişkenleri 12 yıl arayla araştırmak suretiyle zaman içerisindeki değişimini belirlemek amaçlandı. Değerlerdeki değişimin cinsiyet, yaş, eğitim, medeni durum gibi sosyodemografik değişkenlerden nasıl etkilendiği araştırıldı. Çalışmanın ilk kısmı 2008 yılı Mayıs-Haziran ayları arasında basit rastlantısal örneklemle seçilen 690 gönüllü denekle yüz-yüze anket uygulamasıyla gerçekleştirilmiştir. Aynı anket formu 2020 Haziran-Temmuz ayları arasında “Kovid 19 salgını sürecinde ölüm korkusu ve benlik saygısı ilişkisi” konulu bir çalışmanın bir bölümü olarak ölümü belirginleştirici etki oluşturmak için kullanıldı. Çalışmamızın sonuçları toplumumuzdaki değişme sürecinin uyumcu nitelikte olduğunu düşündürmektedir. Birçok bireysel ve toplumsal değerin önemini korumaya devam ettiği, önem sıralamasında bazı değişikliklerin olduğu dikkati çekmektedir. 12 yıldaki toplumsal değişim, genişleyen yaşam fırsatlarıyla birlikte bireylerin yaşamdan beklentilerini değiştirmiş görünmektedir. İnsanın gelişimi kuramına göre genişleyen yaşam fırsatları, bireyi daha fazla özgürleştirici ve kendisini ifade edici değerlerin seçimine yönlendirir. Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisindeki fiziksel ihtiyaçlar ve güvenlik ihtiyacı gibi daha temel ihtiyaçlar yanısıra “kendini gerçekleştirme”ye karşılık gelen beklentilerde artış olması toplumdaki değişim sürecinin sahip olunan olanaklarla paralel geliştiğini düşündürmektedir.
Öz:Expectation directs the behavior of the individual by determining the priorities in life. The changing social structure over time reshapes expectations along with the understanding of "good life". Having an inner life value, death is important as a phenomenon that gives meaning to life and organizes life. Along with the meanings attributed to death, expectations from life also change. Expectations from life are predictions for the future and affect every aspect of our lives. The change of priorities in life is reflected in needs, values and lifestyle. In this study, it was aimed to determine the life expectancy of individuals living in the Eastern and Southeastern Anatolian region and the change over time by investigating the sociodemographic variables that affect these expectations in 12 years. It was investigated how the change in values was affected by sociodemographic variables such as gender, age, education, and marital status. The first part of the study was carried out with a face-to-face survey with 690 volunteer subjects selected by simple random sampling between May and June 2008. The same questionnaire was used as a part of a study on “The relationship between fear of death and self-esteem during the Covid 19 epidemic” between June and July 2020, to create a defining effect on death. The social change in 12 years seems to have changed the life expectancy of individuals with the expanding life opportunities. According to the theory of human development, expanding life opportunities lead the individual to choose more liberating and expressive values. In addition to more basic needs such as physical needs and security needs in Maslow's hierarchy of needs, the increase in expectations corresponding to "self-actualization" suggests that the process of change in society develops in parallel with the opportunities available.
