Diş pulpasının çeşitli nedenlerle açıldığı durumlarda pulpanın korunarak dişin canlılığının devam ettirilebilmesi için biyouyumlu materyallerle pulpadaki açıklığın örtülmesi gerekmektedir. Diş hekimliğinde doku mühendisliği, kaybedilmiş diş dokularının ve hatta kaybedilmiş bir dişin tekrar oluşturabilmesini sağlayacak materyaller ve teknikler üzerine yoğunlaşmıştır. Bizde bu çalışmada, Kollajen ve BioAggregate materyallerinden oluşturulmuş süngerimsi yapı iskelesinin perfore edilen koyun dişlerinde direkt kuafaj materyali olarak kullanılmasının dördüncü ve sekizinci haftalar arasındaki doğal diş dokusu oluşumuna etkisini histolojik incelemelerle değerlendirmeyi amaçladık. Gereç ve Yöntem: Çalışmamızda deney hayvanı olarak 4 adet koyun kullanıldı. Kollajen ve BioAggragate materyallerinin karıştırılarak liyofilizasyon işlemi ile gözenekli hale getirildiği yapı iskeleleri laboratuvar ortamında oluşturuldu. Yapı iskeleleri oluşturulduktan sonra por büyüklüğü ve yoğunluğunu belirleyebilmek için civa porozimetresi testi ve SEM görüntülemesi ile karakterizasyonları yapıldı. Daha sonra koyunların mandibular kesici dişlerinden ikisinde oluşturulan perforasyon alanlarına bu yapı iskeleleri yerleştirildi. 4 ve 8 hafta sonra koyunlar dekapite edilerek dişler çenelerden çıkarılıp histolojik kesitler hazırlandı ve ışık mikroskobu altında perforasyon alnındaki doku oluşumu gözlendi. CellSens Standard Software programı vasıtasıyla kesitlerin görüntülemesi ve oluşan dentin miktarının ölçümü yapıldı. Oluşan dentin köprüsü miktarının haftalar arasında istatistiksel olarak karşılaştırılmasında Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Bulgular: Yapılan civa porozimetresi testi ve SEM görüntülemelerinde, oluşturulan yapı iskelelerinin hücrelerin yerleşerek doku oluşturabilmesi için yeterli yoğunlukta ve büyüklükte gözeneklere sahip olduğu saptanmıştır. Diş kesitlerinin histolojik incelemelerinde de 4. hafta sonunda gözenekli yapıda, perforasyon alanını tamamen örten osteodentin karakterinde tamir doku oluşumu gözlenmiştir. 8. hafta sonundaki örneklerde de 4. haftaya göre daha kompakt yapıda, doku ile bütünlük sağlamış, tübüler bir yapı kazanmış osteodentin karakterinde tamir dokusu gözlenmiştir. 8. haftadaki bazı örneklerde tamir dokunun perforasyon alanının dışına yapı iskelesi içine doğru geliştiği de gözlenmiştir. Oluşan tamir dentin kalınlığının miktarında 4. hafta ve 8. hafta arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark görülmemiştir. (p>0.05). Sonuç: Diş pulpasının açığa çıktığı durumlarda pulpa dokusu ile uyumlu materyallerden oluşturulmuş gözenekli yapı iskeleleri ile diş pulpasının örtülmesi, doğal diş dokusu oluşturarak diş pulpasının canlılığını sağlıklı bir şekilde devam ettirebilmesi için kullanılabilir.
In cases of dental pulp exposures, dental pulp tissue must be covered with biocompatible materials to maintain viability of tooth. Dental tissue engineering has concentrated on materials and techniques which will reconstitute lost tooth structures. In this study we used sponge scaffold, which was made from collagen and BioAggregate materials on perforated sheep teeth and we investigated its effect on the reconstituted dental tissue between four and eight weeks with histological examination. Materials and Methods: In our study, four sheep were used as experimental animals. Collagen and BioAggregate mixed and created a porous scaffold with lyophilization process in the laboratory. After creating the sponge scaffold, we characterized the scaffold through the mercury porosimetry test and SEM imaging in order to determine pore size and density. Afterwards, the scaffolds were placed on expose mandibular incisor teeth pulp of sheeps. 4 and 8 weeks later, sheeps were decapitated and teeth were extracted. The formation of new tissue at pulp exposure area was observed on histological sections of teeth through light microscope. The histological sections were monitorized and the amount of dentin formation was measured by using CellSens Standard Software program. The dentin bridge formed was compared statistically by Mann-Whitney U test week by week. Results: Mercury porosimetry test and SEM imaging showed that scaffolds were suitable for cell attachment and cell organization to reconstitute new dental tissue. At the end of the 4th week, it was observed that formation of the repaired tissue in the character of osteodentin was completely covered the area of perforation. Moreover, at the end of the 8th week, the repaired tissue formation was more compact and in tubular formation compared to the repaired tissue in the 4th week. In some histological sections in the 8th week, it was observed that the repaired tissue formation developed towards outside of perforation site into the scaffold. The repaired tissue was not greater in the 8th week than the 4th week (p >0.05). Conclusions: Biocompatible sponge scaffolds may be used at dental pulp exposures to maintain viability of dental pulp tissue and reconstitute lost tooth structures.
