Bu çalışma, sürdürülebilir kent modelleri arayışında, yaklaşık son 25 yıla
damgasını vuran Cittaslow Uluslararası Kentler Ağı’na, Türkiye’den üye olan 21 kente
odaklanmaktadır. Binlerce yıllık kent tarihinde, kentlerin kültürel kimliklerini ve
hafızalarını oluşturan mimarilerini, yerel yemeklerini, giyim kuşam ve kentleri
diğerlerinden ayıran tüm öğelerini, konjonktörel tektipleşme arazından korumayı
hedefleyen Cittaslow, dünya çapındaki başarısı ile dikkatleri üzerine çekmektedir.
Kentlerin oluşumu ve gelişimi insanlığın modern çağda geldiği seviyenin belirleyicisi
olduğundan dolayı kent tarihi ve kentin beledi hizmetleri konusuna yeterince yer
verilmiştir. Kalabalıklaşmanın kent erdemlerini öldürdüğü bir dönemde, etrafındaki
küçük kentleri yutan mega kentlerin silikleştirdiği küçük yerlerin, ulusal ve uluslararası
sermayenin hegemonyasına kapılmasını engellemek; ütopik gibi görünse de küreselleşme
karşıtı kent modelleri ile mümkündür. Küreselleşme neoliberal ekonomi politikalarıyla
emperyal yayılımını sürdürürken buna direniş göstermek yine ekonomik anlamda ayakta
kalabilme çabasını göstermeye bağlıdır. Yeşil doğası, temiz havası ve suyu, yaşatılan
gelenekleri ve yerel lezzetleri ile Cittaslow’u ayakta tutmanın yolu olarak turizm öne
çıkmaktadır. Bu anlamda Cittaslow kentlerinin sürdürülebilir varlığı turizme dayalı bir
kent ekonomisini adeta dayatmaktadır. Ancak bu çalışma çevre korumacılığını
kriterlerinin başında sayan Cittaslow’un 12 kriterden oluşan ve kimi pahalı yatırımlar
gerektiren Çevre Politikaları başlığında ne denli başarılı olabildiğine odaklanmaktadır.
Küçük kentlerin yukarıda izah edilmeye çalışılan yerel kültürü ile yaşar kılınması ana
amaç olarak ortada iken, Türkiye’deki Cittaslow kentleri turizmin ve kalabalıklaşmanın
yozlaştırıcı etkilerinden kentsel çevreyi korumak için yeterli çabayı göstermek
durumundadır. Sürdürülebilir çevre ve ekonomik varlığının devamlılığı başta gelmek
üzere kentin sürdürülebilir varlığı için bu çabalar hizmet öncelikleri arasında yer almak
durumundadır. Türkiye’nin idari yapısında, yer yönünden yerinden yönetim
kuruluşlarından biri olan belediyelerin mevzuatta tanımlı görevleri, finansal kaynakları
ve kurumsal kapasiteleri gözönünde bulundurularak, çalışmada Cittaslow felsefesine
uyum becerileri ortaya konmaya çalışılmıştır.
vii
Türkiye’deki 21 Cittaslow kentinin çevre politikaları verilerinin ele alınıp
değerlendirildiği bu çalışmada, 12 kriter bazında yüzde 61,8 oranında genel bir başarım
seviyesi hesaplanmıştır. Kriterlerden belediye bütçelerini zorlayan katı atıkların ayrı
toplanması, kanalizasyon atıklarının filtrelenerek drene edilmesi, atıkların
kompostlanması, yenilenebilir enerji yatırımları gibi faaliyetlerin tamamını karşılayan bir
kent bulunmamaktadır. Köyceğiz, Seferihisar ve Vize belediyeleri 10 kriteri karşılamakla
örnek bir başarı sergilemiş ve yüzde 83,3 düzeyine erişmişlerdir.
This study focuses on 21 cities from Turkey that are members of the Cittaslow
International Cities Network, which has left its mark in the last 25 years in search of
sustainable urban models. Aiming to protect the architecture, local food, clothing and all
the elements that distinguish cities from others, which make up the cultural identities and
memories of cities in thousands of years of urban history, Cittaslow draws attention with
its worldwide success. Since the formation and development of cities are the determinants
of the level that humanity has reached in the modern age, the subject of city history and
municipal services of the city has been given enough space. At a time when overcrowding
is killing the virtues of the city, to prevent small places, which are obscured by the
megacities that swallowed up the small cities around them, from falling under the
hegemony of national and international capital; Although it may seem utopian, it is
possible with anti-globalization city models. While globalization continues its imperial
expansion with neoliberal economic policies, resisting it again depends on the economic
sense. Tourism stands out as the way to keep Cittaslow alive with its green nature, clean
air and water, traditions and local flavors. In this sense, the sustainable existence of
Cittaslow cities almost imposes a tourism-based urban economy. However, this study
focuses on how successful Cittaslow, which counts environmental protection at the top
of its criteria, can be in the Environmental Policies title, which consists of 12 criteria and
requires some expensive investments. While the main purpose of making small cities live
with their local culture, which is tried to be explained above, is obvious, Cittaslow cities
in Turkey have to make sufficient efforts to protect the urban environment from the
degenerating effects of tourism and crowding. These efforts for the sustainable existence
of the city, especially the continuity of the sustainable environment and economic
existence, have to be among the sevice priorities. In Turkey’s administrative structure,
considering the duties, financial resources and institutional capacities of municipalities,
which are one of the local government institutions in terms of location, adaptation skills
to the Cittaslow philosophy have been tried to be revealed.
ix
In this study, in which environmental policy data of 21 Cittaslow cities in Turkey
are handled and evaluated, an overall performance level of 61,8 percent was calculated
on the basis 12 criteria. There is no city that meets all the activities such as separate
collection of solid wastes, filtering and draining of sewage wastes, composting of wastes,
renewable energy investments, which are among the criteria that force the municipal
budgets. The municipalities of Köyceğiz, Seferihisar and Vize demonstrated an
exemplary success by meeting the 10 criteria and reached the level of 83.3 percent.
