Dünyada İslami bankacılık, Türkiye'de ise katılım bankacılığı olarak adlandırılan bankacılık sektörü, faaliyet göstermeye başladığı 1960'lı yıllardan günümüze kadar büyümesini istikrarlı bir şekilde devam ettirmiştir. 2021 yılında yaklaşık 2,8 trilyon $ büyüklüğe sahip olan küresel faizsiz bankacılık varlıklarının %9,5'ine sahip olan Malezya sektör içerisinde önemli bir konumda bulunmaktadır. Küresel faizsiz bankacılık varlıklarının yaklaşık %2'sine sahip olan Türkiye'de ise 2015 yılından itibaren kamu katılım bankalarının da sektöre girmesi ile büyüme hızı ivme kazanmıştır. Türkiye'deki bankacılık sektöründen yaklaşık %8 pay alan ve bu payı 2025 yılında %15'e yükseltmeyi hedefleyen faizsiz bankacılık sektöründeki kurumlar, bu hedefe ulaşmak için finansal ürünler geliştirmeye ve yeni yatırımlar yapmaya devam etmektedirler. Bu çalışma Türkiye'deki faizsiz bankacılık sektörünün karşılaştığı problemleri tespit etmek ve faizsiz bankacılığın gelişmesi için atılması gereken adımları elde edilen bulgular çerçevesinde ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda Türkiye ile Malezya'daki faizsiz bankacılık sektörleri hem finansal performans hem de finansal ürünler açısından karşılaştırılmıştır. Finansal performans ölçümünde TOPSIS ve Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemleri kullanılmıştır. 2013 ile 2021 yılları arasındaki veriler ile yapılan TOPSIS analizi sonuçlarına göre; 2016, 2020 ve 2021 yıllarında Malezya'daki; diğer yıllarda ise Türkiye'deki faizsiz bankacılık sektörlerinin finansal performansları daha yüksek çıkmıştır. Faizsiz bankacılık sektörlerinin etkinliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılan VZA sonucunda ise analize dahil edilen Malezya'daki bankalardan bir tanesi dışındaki tüm faizsiz bankaların etkin oldukları, Türkiye'den analize dahil edilen bankaların tamamının ise etkin olmadıkları sonucuna varılmıştır. Çalışmada ayrıca faizsiz bankacılık sektörlerinde yer alan finansal ürünler ve uygulamalar karşılaştırılmış ve ülkeler açısından benzerlikler ve farklılıklar ortaya konmuştur.
The banking sector, which is called Islamic banking in the world and participation banking in Turkey, has continued its growth steadily since the 1960s, when it started to operate, to the present day. Malaysia, which has 9.5% of global interest-free banking assets with a size of approximately $2.8 trillion in 2021, occupies an important position in the sector. In Turkey, which has 2% of the global participation banking assets, the growth rate has accelerated with the entry of public banks into the sector since 2015. The institutions in the participation banking sector, which has an 8% share of the banking sector in Turkey and aims to increase this share to 15% in 2025, continue to develop financial products and make new investments in order to achieve this goal. This study aims to identify the problems faced by the participation banking sector in Turkey and to reveal the steps to be taken for the development of participation banking within the framework of the findings obtained. In this context, the participation banking sectors in Turkey and Malaysia were compared in terms of both financial performance and financial products. In the measurement of financial performance, TOPSIS and Data Envelopment Analysis (DEA) methods were used. According to the results of the TOPSIS analysis conducted with the data between Dec 2013 and 2021; in 2016, 2020 and 2021, the financial performances of participation banking sectors in Malaysia and in other years in Turkey were higher. As a result of the Data Envelopment Analysis (DEA) conducted to determine the effectiveness of participation banking sectors, it was concluded that all participation banks except one of the banks in Malaysia included in the analysis are active, and all of the banks included in the analysis from Turkey are inactive. In the study, financial products and applications in participation banking sectors were compared and similarities and differences were revealed in terms of countries.
