Melatonin'in fizyolojik ve farmakolojik konsantrasyonlarının miyokardiyal iskemi-reperfüzyona bağlı aritmiler ve nekroz üzerine etkileri

Abstract

MELATONİN'İN FİZYOLOJİK VE FARMAKOLOJİK KONSANTRASYONLARININ MİYOKARDİAL İSKEMİ-REPERFÜZYONA BAĞLI ARİTMİLER VE NEKROZ ÜZERİNE ETKİLERİ îskemi reperfuzyondan kaynaklanan kardiyak hasar; kardiyak kontraktilite disfonksiyonu, aritmiler ve irreverzbl myosit hasannı içerir. Reperfuzyonda aşın serbest radikal üretimi ve kalsiyumun hücre içinde aşın artışı bu değişikliklerin nedenleri olarak düşünülmektedir. Pineal bezden salgılanan bir hormon olan melatonin, çok güçlü serbest radikal süpürücü ve antioksidan özelliğinin yanısıra, kalsiyum artışını regüle etmesi, artmış sempatik aktiviteyi baskılayabilmesi, lökosit adezyonunu ve lipid peroksidasyonunu inhibe edebilmesi nedeniyle, repertuzyon hasanmn önlenmesinde yararlı olabilir. Aynca ani kardiyak ölüm insidanslannm sabah saatlerinde yüksek olması ve bu saatlerde melatonin seviyesinin düşük oluşu, koroner kalp hastalannda plazma melatonin düzeylerinin azalmış izlenmesi ve yaşlılıkla azalan melatonine paralel olarak insan antioksidan kapasitesinin de azalması kardiyovasküler hastalıklann patofızyoloj isinde melatoninin rol alabileceği fikrini desteklemektedir. Öte yandan, melatoninin fizyolojik konsantrasyonlannın iskemi-reperfüzyon hasanndaki rolü ile ilgili bir bulgu mevcut değildir. Bu çalışmanın amacı, pinealektomi (Px) ve sham operasyonu yapılmış (Non-Px) sıçanlar kullanarak melatoninin fizyolojik ve farmakolojik konsantrasyonlannın iskemi reperfüzyona bağlı aritmi ve nekroz üzerine etkilerini incelemektir. Aritmi deneylerinde; sol ana koroner arterin bağlanıp açılmasıyla 7 dakika iskemi ve 7 dakika repertuzyon uygulandı. Melatonin (0.4 veya 4 mg kg"1) yada çözücü, iskemi yada reperfüzyon öncesi i.v. olarak verildi. Pinealektomi ve kontrol 72 yada reperfüzyon öncesi i.v. olarak verildi. Pinealektomi ve kontrol gruplarında kan basıncı ve kalp hızı değerleri deney başlangıcında ve deney boyunca farklı değildi. Pinealektomize sıçanlardaki total ve irreversibl (geri dönüşümsüz) ventrikül fîbrilasyonu (VF) insidanslan (%93.8 ve %62.5), kontrol grubundakilere (%45.7 ve %12.5) göre yüksek bulundu. Gerek iskemi, gerekse reperfüzyon öncesi melatonin uygulaması, pinealektomize sıçanlardaki total ve irreversibl VF sıklığını anlamlı olarak azaltırken, kontrol grubunda bu aritmiler üzerine bir etkisi bulunamadı. Nekroz deneylerinde; sol ana koroner arterin beslediği alandaki infark oranını tespit etmek amacıyla 30 dak iskemi, 120 dak reperfüzyon uygulandı. Melatonin (4 mg kg"1) yada çözücü, iskemi yada reperfüzyon öncesi i.v. olarak verildi. İnfarkt alanı, risk alanının yüzdesi olarak ifade edildi. İnfarkt alanı oranlan, pinealektomili ratlarda (%49± 3.4), kontrol grup (%34±3.7) ile karşılaştırıldığında anlamlı olarak yüksek bulundu. İskemi yada reperfüzyon öncesi melatonin uygulaması, pinealektomize ratlarda, infarkt alanını anlamlı şekilde azaltırken; kontrol grubu ratlarda anlamlı bir etkisi bulunamadı. Deney boyunca, hemodinamik parametrelerde (kan basıncı ve kalp hızı) gruplar arası anlamlı farklılık gözlenmedi. Bu bulgular, melatoninin fizyolojik konsantrasyonlarının, iskemi-reperfüzyona bağlı VF sıklığını ve irreversibl VF'e bağlı mortaliteyi ve infarkt alanını önlemede etkili olabileceğini düşündürmektedir. Buna karşın, melatoninin farmakolojik konsantrasyonlarının, bu yararlı etkilere ilave bir etki oluşturmadığı gözlenmiştir. Melatonin düzeyi yaşla azaldığı için, serum melatonin düzeyi düşük olan risk grubundaki hastalara melatonin replasman tedavisi yapılması, ani kardiak ölüm insidansını ve kardiyak hasarı azaltabilir.