Amaç: Primer hiperparatiroidizm paratiroid bezlerinin fazla miktarda parathormon salgılaması ve buna bağlı gelişen hiperkalsemi ile ortaya çıkan klinik tablodur. Önceleri çoğunlukla ağır kemik ve böbrek semptomları ile tanı konulurken, iyileşen koşullar nedeni ile günümüzde hastaların büyük bir kısmı asemptomatik dönemde tanı alabilmektedir. Cerrahi tedavi; paratiroid adenomu, hiperplazi ve karsinomunun neden olduğu primer hiperparatiroidizmde öncelikli ve küratif bir tedavi şeklidir. Bu çalışmamızda son 6 yıllık primer hiperparatiroidi nedeniyle kliniğimizde tanı alan, tedavi ve takipleri yapılan 38 hastada parathormon düzeyi ile lomber kemik yoğunluğu(KMY) arasındaki ilişkinin retrospektif olarak değerlendirilmesi amaçlandı. Gereç ve Yöntem: Bu çalışma 2009 ile 2015 yılları arasında İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları(Endokrinoloji) Ana Bilim Dalı'nda primer hiperparatiroidi nedeni ile tedavi edilen 38 hastada yapıldı. Hastaların yaş, cinsiyet, DEXA yöntemi ile ölçülen lomber KMY değerleri, plazma kalsiyum ve fosfor düzeyleri, patoloji değerlendirme raporları incelendi. Hastaların patoloji tanılarına göre PTH düzeyi ile lomber KMY verileri değerlendirildi. Bulgular: Bu çalışmaya alınan 38 hastanın 4'ü erkek ve 34 kadın idi. Hastaların preop ortalama Ca++ düzeyi 11,51 mg/dl idi. Minimum Ca++ düzeyi 8,90 mg/dl iken maksimum düzey 13,10 mg/dl idi. Ortalama fosfor düzeyi 2,43 mg/dl olan hastalarda minimum düzey 1,20 mg/dl ve maksimum düzey 4,50 mg/dl idi. Bakılan PTH minimum düzeyi 68,10 pg/ml ve maksimum düzeyi 1802 pg/ml iken ortalama 420,23 pg/ml olarak tespit edildi. Hastaların DEXA yöntemi ile bakılan lomber kemik yoğunluğu verilerine göre başvuru anında 14 hastada osteopeni bulundu(%36). Osteoporozu olan hasta sayısı 16 idi(%42). DEXA sonucu normal olan hasta sayısı 8 idi(%21). Adenom patolojik tanısı olan ve ortalama Ca++ değeri 11,43 mg/dl olan hastaların minimum Ca++ düzeyi 9,60 mg/dl ve maksimum düzey 12,80 mg/dl olarak tespit edildi. Fosfor ortalama olarak 2,46 mg/dl idi ve minimum düzeyi 1,30 mg/dl iken maksimum düzeyi ise 4,50 mg/dl idi. Tüm adenom gruplarında bakılan D vitamin düzeyi ortalaması 16,51 ng/ml iken minimum 4,47 ng/ml ve maksimum 51,57 ng/ml olarak tespit edildi. Hiperplazi grubunda bakılan Ca++ düzeyi ortalaması 11,75 mg/dl iken minimum Ca++ düzeyi 10,40 mg/dl ve maksimum düzeyi ise 13,10 mg/dl olarak kaydedildi. Yine hiperplazi grubunda bakılan fosfor düzeyi ortalaması 2,30 mg/dl idi. Fosfor minimum düzeyi 2,0 mg/dl ve maksimum düzeyi de 2,60 mg/dl olarak tespit edildi. Yapılan değerlendirmede paratiroid adenom ve hiperplazi tanılı hastaların PTH ve DEXA verilerinin karşılaştırılmasında her iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmadı. Sonuç: Bu çalışmada paratiroid adenom ve hiperplazi tanısı olan hastalarda PTH düzeyi ve lomber kemik yoğunluğu arasında istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu. Anahtar sözcükler: hipokalsemi, kemik yoğunluğu, primer hiperparatiroidi, adenom, hiperplazi
Aim: Primary hyperparathyroidism is a clinical entity characterised by hypercalcemia due to excessive production of parathormone from parathyroid glands. Although previously diagnosed with mainly imposing heavy bone and kidney symptoms, today due to improved conditions a majority of patients can be diagnosed in asymptomatic patients. Surgical treatment is a primary form of treatment and curative for primary hyperparathyroidism caused by hyperplasia, parathyroid adenoma and carcinoma. In this study, we retrospectively evaluated 38 patients with primary hyperparathyroidism who treated in our clinics in last 6 years. Materials and Methods: A total of 38 patients with primary hyperparathyroidism who treated in the Endocrinology department of Inonu University Faculty of Medicine were included in this retrospective study. Age, gender, lumbar spine bone mineral density, calcium, phosphorus and pathology laboratory findings of these patients were evaluated. The relationship between PTH levels and bone mineral density of the lumbar spine were evaluated retrospectively. Results: Patients mean calcium level was 11.51 mg/dl. The minimum level of calcium was 8.90 mg/dl and maximum level was observed as 13.10 mg/dl. The average phosphorus level in patients was 2.43 mg/dl and maximum level was 4.50 mg/dl, while the minimum level of 1.20 mg/dl phosphorus. PTH minimum level was 68.10 pg/ml. PTH maximum level was 1802 pg/ml and the average PTH level was determined as 420.23 pg/ml. According to the DEXA bone density score, using WHO criterias, 14 patients were diagnosed as osteopenia, 16 patients were diagnosed as osteoporosis and DEXA score of 8 patients were in normal limits. Average calcium level in patients with pathological diagnosis of adenoma was 11.43 mg/dl. While the low calcium level in these patients was found 9.60 mg/dl, maximum level of calcium was 12.80 mg/dl. The average phosphorus level was 2.46 mg/dl and the lowest level of 1.30 mg/dl and the maximum of phosphorus level was 4.50 mg/dl. The average level of vitamin D was 16.51 ng/ml, ıt was determined as minimum 4.47 ng/ml and maximum level 51.57 ng/ml. The average calcium level in patients with a diagnosis of hyperplasia was 11.75 mg/dl. While the lowest of calcium level was 10.40 mg/dl, and the highest level recorded as 13.10 mg/dl. The average level was 2.30 mg/dl of phosphorus detected in hyperplasia group. The lowest phosphorus level was 2.0 mg/dl and the highest level was 2.60 mg/dl. In statistical analysis; there were no significant difference between the PTH levels and DEXA score in patients with parathyroid adenoma and hiperplasia. Conclusion: Our results showed that there is no statistically significant difference between parathyroid hiperplasia and adenoma as regard to PTH levels and DEXA score. Key words: Hypocalcemia, bone mineral densitometry, primary hyperparathyroidism
